Home · Forum · Regels · Artikelen · Links
Nifterlaca
Welkom! Log in Registreer een nieuw account

Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

17 oktober 2013 17:33
Als er één oude kaart is die bijzondere aandacht verdient, dan is het wel de Tabula Rogeriana, de wereldkaart van Muhammed al-Idrisi uit 1154(!).

Ontstaan uit een opdracht van Roger II van Sicilië, de eerste Normandische koning van Sicilië en Zuid-Italië, die bovendien een Moslim koninkrijk in Noord-Afrika controleerde.

Sicilië, dat van ca. 831 tot aan het einde van de 11e eeuw in Moslim handen verkeerde werd nadien een bijzondere plaats van onderlinge contacten tussen de Christelijke wereld en die van de Moslims.

Het werk van Al-Idrisi is overgeleverd in meerdere manuscripten. Één daarvan bevindt zich in de Biblithèque National de France onder de codenaam Arabe 2221 en wordt gedateerd tussen 1250 en 1325. Het is online te bewonderen.
Meer over de manuscripten in het werk van Konrad Miller, zie verderop.

Wanneer het om het kaartwerk gaat, dan is vooral de zogenaamde ‘grote al-Idrisi kaart’ interessant. Konrad Miller heeft daar een moderne reconstructie van gemaakt, zoals hij ook deed met de Tabula Peutingeriana. Het is deze moderne reconstructie die te zien is op de Wikipediapagina.

De geografische kwaliteit van de kaart is zó hoog dat wel beweerd wordt dat die gedurende drie eeuwen niet geëvenaard werd.
Er zitten duidelijk Ptolemaeus-trekjes aan. De traditie van Ptolemaeus die in de Westerse wereld in de tijd na de Romeinen geheel uit beeld lijkt te zijn geraakt en pas in de Renaissance weer aandacht krijgt, lijkt in de Arabische wereld te hebben voortgeleefd.


Een afbeelding van de reconstructie van Miller met een extreem goede kwaliteit is te bekijken / downloaden op www.bigmapblog.com (18 Mb, 12.999 x 5.958 px).
Alle details zijn er heel goed op te zien.

De kaart kent uiteraard veel fouten en missers als je een vergelijking trekt met de werkelijke geografische situatie. Ik wil uiteraard graag eens kijken naar de weergave van Noordwest Europa.

Streek-, rivier- en eilandnamen zijn in rood.
De betekenis van enkele Arabische woorden (de diakritische tekens laat ik weg omdat het toevoegen een te tijdrovende zaak wordt en zonder is het ook te volgen):

ard: ‘aarde’ (gebied?)
nahr: rivier
bilad: land
bahr: zee
gezire: eiland
halia: onbewoond


In het uiterste noordwesten zien we ‘gezire anklitera’, Engeland, merkwaardig vormgegeven.
Met ‘gezira skusia’, Schotland als een klein flapoortje richting het westen. Dit kennen we van Ptolemaeus héél anders. Die benaderde de werkelijke vorm van Groot-Brittannië veel beter, al had die Schotland nu juist als een flink ‘flapoor’ naar het oosten.
Verder zien we ‘gezire dans’, dat moet haast wel Isle of Man zijn. En ‘gezire irlande’, Ierland en verder een aantal onbewoonde eilanden. ‘Gezire reslande’ zou misschien wel IJsland kunnen voorstellen.
Op Engeland zijn enkele plaatsen goed herkenbaar:

londrs: Londen
dobrs: Dover
hastinks: Hastings

Kijken we naar het vasteland, dan zien we Frankisch Normandië: ‘ard normandia al afrang’ met de Seine ‘nahr sinu’ en iets naar het noordoosten Frankisch Vlaanderen ‘ard aflandris al afrang’ waar een rivier als de Somme niet is weergegeven.
Met ‘ard afransia al afrang’ aan de zuidkant van de Seine lijkt het Frankische kernland aangeduid te worden.

Langs de kust van deze Frankische gebieden herkennen we:

hanklat: Honfleur?? (aan de verkeerde kant van de Seine)
djaba: Dieppe
sant atriz: Le Treport, vroeger Ultris Portum (monding van La Bresle)
sant ualeri: Saint-Valerie-sur-Somme
sant rua : Etaple?? (monding van La Canche)
uadi sant : Wissant
sant mir : Saint-Omer
sakla : ?? (corruptie van san kla.. Sangatte ??)

In zijn tekst schijnt Idrisi ook nog ‘bulonum’ te noemen, dat ongetwijfeld als Boulogne verstaan moet worden.

Verder naar het binnenland herkennen we o.a.:

ratumagus: Rouen (Ratomagus)
gangars: Gisors
bantiz: Pontoise
abariz: Parijs (op een eiland in de Seine)
launs: Laon
al zaiz: Soissons??

Wat heel erg opvalt is dat de Loire ‘nahrin esterham’ uitmondt aan de verkeerde kant van Bretagne. In werkelijkheid maakt de Loire bij Orleans (‘arlians’ op de kaart) een scherpe bocht naar het westen en mondt uit ten zuiden van Bretagne bij Nantes (‘nanitas’ op de kaart).
Ik vind dit des te merkwaardiger omdat Roger II, de opdrachtgever voor deze kaart, geboren en getogen is in Normandië en men zou mogen verwachten dat hij ten aanzien van zijn eigen land van herkomst de nodige kennis zou hebben kunnen bijdragen.


Achter de bergen en naar het (noord)oosten zien we ‘Alamania’. Met Alamannisch Lotharingen ‘ard lohrinka alamanin’ Alamannisch Frisia ‘ard afrizia alamanin’ en Alamannisch Saxonia ‘ard sasunia alamanin’.
Wat hier meteen in het oog springt is de vreemde kluwen van rivieren. De Schelde, de Maas, de Moezel, de Rijn, de Main, de kaartenmaker is hier totaal de weg kwijt.

sarui: Schelde?? niet overtuigend
nahr murin: Main?? of toch Rijn?? niet overtuigend, al lijkt die uit de richting van de Alpen te komen
nahr arin: Main?? of toch Rijn??

De plaatsen aan of in de buurt van de rivieren maken het er niet duidelijker op:

kent: Gent
abrugs: Brugge
tarnai: Tournai / Doornik
liaga: Liège / Luik (op een eiland in de Maas!)
atrigus: Maastricht (tricht)?

kolunia: Keulen
kamrai: Cambrai / Kamerik (lijkt wel erg vreemd geplaatst te zijn)

afrankbarda: Frankfurt
ankbarda: verdubbelling van Frankfurt? Maakt de verwarring tussen Rijn en Main nog duidelijker!
ramus: Reims
bazla: Bazel
berdun: Verdun
besanzun: Besançon
mas: Metz
terbina: Trier?

Voor de volgende plaatsen geeft Miller ook nog identificaties, maar ik vind het hier toch wel erg twijfelachtig worden:

astrik: Utrecht?
akarlinga: Groningen?
suaras: Schwerin? Staveren?
barna: Bremen?
sikla: Cleve?
dulbura: Quedlinburg?
urza: Werden?

Verder naar het noorden en oosten ga ik maar niet, al is Denemarken ‘gezire danmarsa’ ook nog wel interessant.


Natuurlijk klopt de kaart op veel punten helemaal niet, maar als je het globale beeld overziet met vooral de streeknamen in gedachten, dan komt dit toch wel erg goed in de buurt van hoe dit traditioneel gezien wordt: Bretagne, Normandië, Vlaanderen, Lotharingen, Frisia, Saxonia.
Als er mij al iets bij deze indeling opvalt, dan is het wel de beperkte ruimte die Normandië toebedeeld lijkt te krijgen en dat Vlaanderen wel erg ver richting Normandië lijkt opgeschoven te zijn.

Dagen, weken, maanden, jaren vol studie kun je aan deze prachtige kaart besteden.
Mooi dat Konrad Miller dit al voor ons gedaan heeft.
In zijn werk mis ik helaas een letterlijke vertaling van de Arabische tekst zoals die in het boek van Idrisi de kaarten begeleidt. Hij haalt wel regelmatig zaken aan die wel in de tekst maar niet op de kaart staan, maar het blijft toch een gemis.


Het werk van Konrad Miller heet Mappae Arabicae.
De link (even een stukje scrollen) voert je naar de werken in 6 Bände.


Vergeet ik bijna nog te vermelden dat er naast de grote Idrisi-kaart (en een ronde, soort Mappa Mundi) ook nog een kleine Idrisi-kaart is.
Die kleine Idrisi-kaart verschilt in veel opzichten van de grote en interessant daarbij is dat er in het ‘Friese’ gebied een groot naamloos binnenmeer getekend is. (Het Almere?? grinning smiley)


Groet,
Dagobert


Science: An orderly arrangement of what at the moment seem to be facts.
Onderwerp Auteur Gepost

Portolaan van Pisane

Chamavii 14 oktober 2013 20:42

Re: Portolaan van Pisane

Weetgierig 14 oktober 2013 21:19

Re: Portolaan van Pisane

Lolke 14 oktober 2013 21:28

Re: Portolaan van Pisane

Weetgierig 14 oktober 2013 21:40

Re: Portolaan van Pisane

Chamavii 14 oktober 2013 21:52

Re: Portolaan van Pisane

Lolke 14 oktober 2013 22:02

Re: Portolaan van Pisane

Chamavii 15 oktober 2013 07:41

Re: Portolaan van Pisane

Weetgierig 15 oktober 2013 08:55

Re: Portolaan van Pisane

Dagobert 14 oktober 2013 23:09

Re: Portolaan van Pisane - Forgotten book

Lolke 14 oktober 2013 22:47

Re: Portolaan van Pisane - Forgotten book

Lolke 14 oktober 2013 23:11

Re: Portolaan van Pisane - Forgotten book

Dagobert 14 oktober 2013 23:23

Die Friezen, die kunnen maar niet stilzitten smiling smiley

Dagobert 15 oktober 2013 12:12

Re: Die Friezen, die kunnen maar niet stilzitten smiling smiley

Nebisgastes 19 oktober 2013 18:13

Re: Die Friezen, die kunnen maar niet stilzitten smiling smiley

GerardA 19 oktober 2013 21:29

Re: Die Friezen, die kunnen maar niet stilzitten smiling smiley

Dagobert 19 oktober 2013 22:40

Re: Die Friezen, die kunnen maar niet stilzitten smiling smiley

Weetgierig 20 oktober 2013 23:45

Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Dagobert 17 oktober 2013 17:33

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

burgdal 17 oktober 2013 17:59

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 17 oktober 2013 18:58

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Chamavii 20 oktober 2013 01:16

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Dagobert 20 oktober 2013 13:18

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

MWB 20 oktober 2013 14:18

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Dagobert 21 oktober 2013 15:00

Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Lolke 29 januari 2017 23:14

Re: Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Lolke 01 februari 2017 12:00

Re: Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Lolke 01 februari 2017 13:51

Re: Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Lolke 26 januari 2021 11:32

Re: Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Dagobert 27 januari 2021 11:36

Re: Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Erik Springelkamp 27 januari 2021 16:29

Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Johannes 02 februari 2017 09:28

Re: Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Erik Springelkamp 02 februari 2017 13:10

Re: Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Johannes 02 februari 2017 13:24

Re: Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Erik Springelkamp 02 februari 2017 16:41

Re: Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Lolke 02 februari 2017 17:41

Re: Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Erik Springelkamp 02 februari 2017 18:37

Re: Holm/Hoelm = Hoogte/Heuvel

Lolke 02 februari 2017 17:35

Re: Eg / *agjo / *ahwō / aqua / = water = zee. Of eiland?

Lolke 02 februari 2017 18:51

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Chamavii 21 oktober 2013 10:52

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 21 oktober 2013 11:23

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 21 oktober 2013 13:50

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 21 oktober 2013 16:56

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 21 oktober 2013 19:53

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

hans kreijns 21 oktober 2013 20:18

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Dagobert 21 oktober 2013 21:12

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Weetgierig 21 oktober 2013 23:07

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Weetgierig 21 oktober 2013 23:08

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 24 oktober 2013 17:37

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Dagobert 25 oktober 2013 12:30

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 25 oktober 2013 14:39

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 25 oktober 2013 14:42

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 25 oktober 2013 15:41

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

burgdal 25 oktober 2013 17:53

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 25 oktober 2013 19:42

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 25 oktober 2013 22:49

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 25 oktober 2013 23:17

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 25 oktober 2013 23:33

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 26 oktober 2013 18:17

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Weetgierig 25 oktober 2013 23:42

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

burgdal 26 oktober 2013 19:39

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 26 oktober 2013 18:48

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 26 oktober 2013 20:18

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 20 oktober 2013 13:31

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 20 oktober 2013 14:24

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

burgdal 20 oktober 2013 15:37

Alemanisch Biläd Germänia

Weetgierig 20 oktober 2013 19:24

Re: Alemanisch Biläd Germänia

burgdal 21 oktober 2013 07:59

Frisia Ubiquitia

Weetgierig 21 oktober 2013 20:49

Re: Frisia Ubiquitia

Dagobert 21 oktober 2013 21:47

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Ciconia 04 juli 2016 13:15

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 04 juli 2016 13:59

Re: relatie tussen Astrik en Adalbert

GC 04 juli 2016 17:00

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

MWB 04 juli 2016 18:07

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi - Zuiderzee?

Lolke 04 juli 2016 21:27

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi - Zuiderzee?

Erik Springelkamp 04 juli 2016 22:22

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi - Zuiderzee?

Lolke 04 juli 2016 22:57

De 'kleine Al-Idrisi'

Dagobert 04 juli 2016 23:13

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

MWB 04 juli 2016 23:58

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

Erik Springelkamp 05 juli 2016 00:10

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

Ruud 05 juli 2016 09:50

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

RV Burger 05 juli 2016 10:04

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

Ruud 05 juli 2016 11:39

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

Dagobert 05 juli 2016 10:51

Re: De 'kleine Al-Idrisi'

Dagobert 05 juli 2016 10:39

Fout!! De echte 'kleine Al-Idrisi'

Dagobert 05 juli 2016 12:58

Re: Fout!! De echte 'kleine Al-Idrisi'

MWB 05 juli 2016 13:14

Re: Fout!! De echte 'kleine Al-Idrisi'

Lolke 05 juli 2016 13:26

Re: Fout!! De echte 'kleine Al-Idrisi'

Erik Springelkamp 05 juli 2016 14:11

Re: Fout!! De echte 'kleine Al-Idrisi'

Ruud 05 juli 2016 14:43

Re: Fout!! De echte 'kleine Al-Idrisi'

Ciconia 18 oktober 2021 01:06

Er is een nieuw portolaan gevonden!

Lolke 18 oktober 2021 15:22

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 05 juli 2016 18:32

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 05 juli 2016 18:41

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 05 juli 2016 18:56

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Lolke 05 juli 2016 19:32

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 05 juli 2016 19:44

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

fons 05 juli 2016 18:39

Re: Tabula Rogeriana, wereldkaart van Al-Idrisi

Jan 26 november 2016 15:00

Re: Portolaan van Pisane

RV Burger 04 juli 2016 22:27

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 04 juli 2016 23:03

Re: Portolaan van Pisane

RV Burger 04 juli 2016 23:18

Re: Portolaan van Pisane

Ruud 05 juli 2016 20:20

Re: Portolaan van Pisane

MWB 05 juli 2016 21:42

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 06 juli 2016 00:59

Re: Portolaan van Pisane

Dagobert 06 juli 2016 16:22

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 06 juli 2016 18:28

Re: Portolaan van Pisane

Ruud 06 juli 2016 20:38

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 06 juli 2016 22:58

Re: Portolaan van Pisane

Ruud 07 juli 2016 08:45

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 10:00

Re: Portolaan van Pisane

Dagobert 07 juli 2016 11:04

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 12:04

Re: Portolaan van Pisane

RV Burger 07 juli 2016 13:05

Re: Portolaan van Pisane

Vorenus 07 juli 2016 13:40

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 14:27

Slechts één conclusie mogelijk?

Dagobert 07 juli 2016 17:34

Re: Slechts één conclusie mogelijk?

Erik Springelkamp 07 juli 2016 18:12

Re: Slechts één conclusie mogelijk?

Ruud 07 juli 2016 18:47

Re: Slechts één conclusie mogelijk?

Erik Springelkamp 07 juli 2016 18:55

Re: Portolaan van Pisane

Vorenus 08 juli 2016 11:38

Ontwikkeling tot de portolanen?

Dagobert 08 juli 2016 13:16

Re: Ontwikkeling tot de portolanen?

Vorenus 08 juli 2016 13:58

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 08 juli 2016 13:34

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 13:41

Re: Portolaan van Pisane

Ruud 07 juli 2016 12:56

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 14:01

Re: Portolaan van Pisane

Ruud 07 juli 2016 14:21

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 15:10

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 16:03

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 19:53

Re: Portolaan van Pisane

GerardA 07 juli 2016 22:06

Re: Portolaan van Pisane

Erik Springelkamp 07 juli 2016 23:07

Re: Portolaan van Pisane

Lolke 07 juli 2016 22:15

Theorie en praktijk

Dagobert 08 juli 2016 13:01

Re: Theorie en praktijk - Jakobsstaf

Lolke 08 juli 2016 13:58

Re: Theorie en praktijk - Jakobsstaf

Erik Springelkamp 08 juli 2016 14:30

Re: Theorie en praktijk - Jakobsstaf

Kenau 08 juli 2016 15:24

Re: Theorie en praktijk - Jakobsstaf

Erik Springelkamp 08 juli 2016 17:53

Re: Theorie en praktijk - Jakobsstaf

Kenau 08 juli 2016 22:33

Re: Theorie en praktijk - Jakobsstaf

Erik Springelkamp 08 juli 2016 23:26

Re: Theorie en praktijk

Erik Springelkamp 08 juli 2016 14:06

Re: Theorie en praktijk

Johannes 08 juli 2016 16:11

Re: Theorie en praktijk

GC 08 juli 2016 16:28

Re: Theorie en praktijk

Erik Springelkamp 08 juli 2016 18:34

Re: Theorie en praktijk

Dagobert 08 juli 2016 17:56

Re: Theorie en praktijk

Erik Springelkamp 08 juli 2016 18:55

Re: Theorie en praktijk

Dagobert 09 juli 2016 11:43

Re: Theorie en praktijk

RV Burger 09 juli 2016 12:10

Re: Theorie en praktijk

Dagobert 09 juli 2016 13:12

Re: Theorie en praktijk

Erik Springelkamp 09 juli 2016 02:06

Over de projectie

Erik Springelkamp 09 juli 2016 13:03

Intermezzo: kompas

Dagobert 07 juli 2016 10:51

Re: Portolaan van Pisane

Dagobert 05 juli 2016 10:56

Re: Portolaan van Pisane

RV Burger 05 juli 2016 11:32



Sorry, alleen geregistreerde gebruikers mogen berichten plaatsen in dit forum.

Klik hier om in te loggen