Frisia Ubiquitia

Toch nog maar even naar dat "ard afrizi a alamanin" gekeken in het band II van Mappa Arabicae op blz. 141. Daar staat:

Quote

5. ard afrizia alamanin, Land der Friesen. Auf der Karte als deutsche Provinz. im Text als selbständigses Land.

ostrik,astrik, j Utrecht, wird zu Franken gerechnet
akarlinga, j Gröningen
sikla, eb Ib, j Cleve
suaras,suars Ib375, dasra kl. Id, j Schwerin (ist sächsisch),besser Stavoren?
berna, j Bremen.

Kijken we dan naar figuur 28 "Deutschland nach Idrisi übertragen". dan zien we dat een gebied vanaf boven de Rijn tot aan de Weser tot 'ard afrisia alamanin' wordt gerekend. Sikla ('Cleve' ?) ligt daarmee in 'afrizia'.

Op de reconstructie van Konrad Miller liggen wat mij betreft 'harbur' en 'kasala' ook nogal dicht bij het woord 'afrizia'. Dan is er 'kamrai' dat dicht bij het 'alamanin' van 'ard afrizia alamanin' ligt. Echter, staat weer in 'Mappa Arabicae':

Quote

7. ard afrank alamanin , Frankenland, Name fehlt, Darstellung unklar, mit;
bazla, j Basel
asira. esbira, j Speier
cormiza Ib, j Worms
maiänsa, j Mainz
afrankbarda, afrankborda (Ib), j Frankfurt
ankbarda a. Main, offenbar irrtümliche Wiederholung von Frankfurt, statt des fehlenden Worms
kolunia, balunia, j Köln
mesla Ib II 367, masla, j Wesel (Ib)
ostrik, astrik, j Utrecht, s. Friesen
harbur, j Erfurt, s. Sachsen
bensa, nebsa, die Hauptstadt von Deutschland, j Bamberg
kasala, massela (Ib), im Zentrum von Deutschland, j Cassel.

Vet van mij. Kassel en Erfurt zouden dan in het Frankenland liggen. Maar Utrecht ook ? Er lijkt wel een verschil tussen de gereconstrueerde kaart en de tekst te zitten....nou, nu zou er een Franse vertaling van de tekst zijn. Erg interessant stukje tekst. Ik kan niet controleren of het goed is vertaald, want mijn 12e/13e eeuws Arabisch is nog minder dan mijn Frans. De relevante stukken lijken te beginnen op blz. 357 in de "Deuxième section". Wat (vertaald) van Idrisi is en van de latere auteur die het in het Frans heeft overgezet is mij niet helder, maar hier gaan we dan maar:

Quote

La présente section comprend la France, la Normandie, la Frlandre, le Hainaut,La Lorraine une partie de la Bourgogne des Francs,de la Bourgogne des Allemands, de l'Allemagne, dela Bavière,de la Carinthie, du pays de Louvain, de la Frise, de la Saxe et de l'Angleterre.

La Bourgogne des Allemands est sous la domination dún prince de cette nation, qui la protége et enpercoit les impts. Elle est bornée, du coté du nord, par la Lohringa (Lorraine), province peu considérable,mais couverte de villages, de champs cultivés, d'héritages agglomérés et de troupeaux. Au nombre des dépendances de cette province on compte Mass (Metz), Liadj (Liége) et Comraï (Coblentz?) .

Er is blijkbaar een Bourgogne 'des Francs' en 'des Allemands'. Dat van 'des Allemands' zou Metz, Liége en Coblentz(?) bevatten......de Maas is blijkbaar niet zo boeiend c.q. bekend, want 'Luik' wordt definieerd in termen van een westerse Rijnoever.

Quote

La ville de Liége est agréablement située dans une presqu'ile formée par une rivière ou plutot par deux, qui l'entourent de tous les cotés. De la a Comrai, en se dirigeant vers le nord-est, 70 milles.
Cette dernière ville, située sur la rive occidentale du Rhine est grande et contient de vastes et beaux édifices. De Liége a Raïs (Arras), en se dirigeant vers l'occident, 100 milles
...

Raïs (Arras), ville florissante, peuplée, industrieuse, commercante, et possédant de vastes dépendances, est située à l'occident de Liége.

Dan gaat het op blz. 365 over Vlaanderen (vet is weer van mij):

Quote

La Flandre est bornée, du coté de l'orient, par le pays de Louban (de Louvain), qui compte au nombre de ses villes Tournai, Gand, Camraï (Cambrai) , Bruges et Sant Mir (Saint-Omer). Cette contrée est partout extremement fertile, productive et courverte de villages et de cultures. Elle est bornée, a l'orient, par la Frise, au midi, par la Lorraine, et la principale de ses villes est Gand, batie sur la rive orientale du fleuve Awiz (la Lys), ornée de quantité de grandes habitations et de beaux edifices, entourée de vignobles,de vergers et de belles cultures distante de 35 milles de la mer. De Gand a Skela ou Chkela (Bruxelles), ville dépendante de la Frise et dont nous reparlerons, en se dirigeant vers l'orient, on compte 80 milles.
....
De Tournay a Atringhos,ville située au dessous de Liége et au-dessus de Gand,sur les bords du fleuve Awiz (la Lys),40 milles.
De Gand a Atringhos, en se dirigeant vers le midi, 50 milles.
DAtringhos a Ostrik, ville d'Allemagne, en se dirigeant vers le nord-est, 100 milles.

Gent zou op de oostelijke oever van de Awiz (vertaald als de Lys) liggen. Daar mondt de Leie ook uit in de Schelde. Die dan weer niet genoemd wordt in dit verhaal. Boeiend is ook dat 'Skela' of 'Chkela' - dat als Brussel wordt vertaald - een van 'Frise' afhankelijke stad zou zijn. Even later zien we dan weer 'Ostrik' staan, dat expliciet als een 'ville d'Allemagne' wordt neergezet. En dan is het nog steeds niet over qua relatie met het forum, want op blz. 366

Quote

Le pays de Lïan est limité, du coté du midi, par l'Allemagne, et entouré, vers l'occident, par la Lorraine et par la Bourgogne allemande. Il confine, vers le nord, avec la Souabe et la Bavière, et vers l'orient avec la Sassonia (la Saxe), et une portion de la Frise. On remarque, au nombre des principales villes de ce pays, Bale, Spire, Cormiza (Worms), Maianssa (Mayence), Afrankborda (Francfort), Mesla (Wessl), Cologne, Ostrik (Utrecht), Hardbourd et Nebsa (ou Bensa).

Welk gebied is in het Oosten begrensd door 'Saksen' en een gedeelte van 'Friesland' ? ..... of lees ik het nu verkeerd? En even later, op blz. 367 is het weer 'Ostrik' wat de klok slaat:

Quote

....
De Cologne a Ostrik (Utrecht), en se dirigeant vers le nord, 100 milles.
Utrecht est une ville d'une beauté remarquable,située sur la rive occidentale du Rhin. Ses édifices sont beaux, ses places publiques vastes, son commerce considérable. Son territoire est couvert de nombreux vignobles, de vergers et de paturages, ou on élève des bestieaux et des chevaux. Les habitants de cette ville limitrophe de la Frise sont braves, résolus et fiers.

'Utrecht' - op de westelijke oever van de 'Rijn' - wordt hier even als een hele mooie stad neergezet. Vergelijk dat eens met de andere tekst van andere steden in deze uitgaven. Het wordt een grensstad van 'Frise' genoemd. Hoe moet ik dit dan zien met 'Brussel' dat afhankelijk van 'Frise' zou zijn? Wat een invloed voorbij de grens.....

....en wederom gaat het verder op blz. 368

Quote

Nebsa (ou Bensa) est une ville considérable, peuplée et forte, dont le territoire est fertile et dont les habitants sont renommés par leur bravoure dans les combats. C'est la capitale du pays des Allemands.

Jawel. Geen Berlijn, geen Bonn, maar Bamberg als hoofdstad van de 'Allemands'. Begin 11e eeuw zou keizer Hendrik II het bisdom Bamberg hebben gesticht. Dat is ongeveer anderhalve eeuw voordat de Tabula Rogeriana gemaakt zou zijn. Volgens de Wikipedia zou Hendrik II deze stad als een 'Fränkisches Rom' gezien hebben. Dat lijkt dus met elkaar in overeenstemming te zijn.

De tekst zegt ook nog wat over de gebieden die 'gehoorzaam zijn' aan de koning van de 'Allemands':

Quote

La Saxe, la Pologne, la Berania (la Poméranie?), la Calantaria (la Carinthie), les pays d'Aquilée,d'Abernesia (de Venise), la Doscana (la toscane), la Fransia (la Franconie), la Bavière, la Souabe, la Lorraine, le pays de Louvain, le Brabant,le Hainaut et la Bourgogne allemande; toutes ces provinces, au nobmre de quinze, obéissent au roi des Allemands.

Hoort Frise dan bij......? Jawel. Lees maar:

Quote

Mais la Flandre, la Frise, la Bourgogne des Francs, la Normandie, la Bretagne, le Maine , l'Anjou, la Touraine, le Berry, l'Albarnia (l'Auvergne), le Poitou , la Gascogne, la Provence; toutes ces treize provinces sont sous l'obéissance du roi des Franks. Le sol y est plus fertile en céréales, en fruits excellentes, et les habitants y sont plus riches que dans le pays des Allemands.

Is hier nou een tegenspraak? Want het ging toch om 'ard afrizia alamanin' ? Als 'afrizia' onderdeel is van de 'alamanin' , waarom is la Frise dan ondergeschikt aan de Franse koning en niet aan de Duitse koning? Of is hier 'something lost in translation' ?

Doorkijken op blz. 373 levert ons op:

Quote

L'Allemagne est bornée au nord par la Frise, au couchant par le pays de Louban (Louvain?) , a l'orient par la Saxe et (également) au nord par l'Océan. Les villes principales de la Frise sont Sikla (Zell ou Celle), Chwares (Schwartzbourg), Akaroulindja et Berna (Bremen). C'est un beau pays, dont les habitations et les cultures sont comparables entre elles.

Duitsland in het noorden begrensd door 'la Frise', en door 'Louvain', in het oosten door Saksen en in het noorden weer door de oceaan......en dan komt, jawel 'la Frise' in meer detail. Sikla dat dan Zell of Celle zou zijn. Er is een Celle in Duitsland. Met als saillant detail:

Quote

De eerste vermelding van Celle (Kellu, wat nederzetting aan de rivier betekent) dateert van 986, maar dit Kellu was niet het huidige Celle, maar het vier kilometer oostelijker gelegen Altencelle. Al in de 11e eeuw beschikte Celle over muntrecht: munten uit de stad zijn op het eiland Sandoy in de Faeröer teruggevonden.1292 kan als het jaar van de stichting van de huidige stad gezien worden, omdat hertog Otto de Strenge in dat jaar de burcht en het hof vanuit Altencelle hierheen verplaatste. In 1378 werd Celle de residentie van de hertogen van Saksen-Wittenberg. Vanaf 1433 resideerden er de hertogen van Brunswijk-Lüneburg. Celle was inmiddels een belangrijke handelsplaats op de route tussen Brunswijk en Bremen: goederen konden vanaf hier respectievelijk tot hier per schip worden vervoerd.

Qua timing lijkt de stad Celle wat later zijn gesticht dan de tekst/kaart van Idrisi. Toch nog even gekeken naar de muntvondst van Sandoy (op de Faroer waren immers die Friesen)...... blijkt dat daarin o.a. munten zouden zitten, afkomstig uit 'Celles'. Dat is nu een Waalse gemeente op de oostelijke oever van de Schelde...... welk Celle(s) is nu Sikla? Of is het een kwestie van gissen? .....en was het toch Cleve, zoals in het begin omschreven bij Miller.

Er staat meer informatie in de tekst:

Quote

Sikla (Zelle) est une importante ville située dans une plaine, dans un territoire agréable, possédant beaucoup d'habitations contigués, des bazars et du commerce: c'est le centra de la Frise. De la a Ostrik (Utrecht), en se dirigeant vers l'occident, 80 milles;
De Sikla a Chwarss (Schwartzbourg), ville considérable,peuplée, possèdant des marches, des vignobleset des vergers, 80 milles;
De Sikla a Akaroulindja, 70 milles;
D'Akaroulindja a Berna,pres la mer (Bremen), 7 milles.Berna est une ville populeause, entourée de vignobleset cultures, et située a 80 milles a l'orient des embouchures du Rhin. Entre l'un des bras de ce fleuve et l'autre on compte (egalement) 80 milles.
D'Akaroulindja (ou Lakaroulindja) a Cologne, 100 milles.
De Berna (Bremen) a Wurza, ville de Saxe, en se dirigeant vers l'orient , 100 milles.
De Chwarss a Dhoulburk, ville agréablement située au bas d'une montagne, avec des eaux courantes et des cultures,en se dirigeant vers le sud, 60 milles.
De Dhoulburk a Sikla (Zell),70 milles.

Nou. Ga er maar aan staan...... eindeloos puzzelplezier om interpretaties van namen en afstanden met elkaar in overeenstemming te krijgen. Het lijkt de Peutingerkaart wel. Ik ben nog even aan het bijkomen van al deze geografische input