Johannes Schreef:
-------------------------------------------------------
> En toch begrijp ik goed wat Ruud wil zeggen.
> Hoekberekeningen zijn erg interessant maar
> daarvoor moet je dus wel 3 vaste punten hebben
> welke vooraf (en aan land) zijn ingemeten. Wat heb
> je dan aan een positiebepaling op zee? Op volle
> zee (dus zonder bakens) heb je hier geen enkel
> voordeel van, je ziet immers de vaste punten niet.
> Maar de toegevoegde waarde voor varen langs de
> kust zie ik ook niet echt, je ziet immers de kust
> als enige baken en met een touw met knopen en een
> kompas kom je een heel end om de boel in kaart te
> brengen.
Een kompas en een touw met knopen leidt tot meetfouten van zo'n 20%
Met een jacobsstaf en hoekmetingen zal de fout in de orde van 2% liggen. De fout zal toenemen met de wortel uit het aantal metingen, maar er zijn weer aanvullende metingen te doen die deze fouten weer terug kunnen brengen. Als je af en toe aan land gaat en de hoeken vanuit een baken controleert, dan ben je vanaf dat punt weer helemaal bij, en de oriëntatie op het noorden kun je ook overal weer vrij eenvoudig corrigeren.
Als je de hoekmetingen aan land kunt doen zal de nauwkeurigheid nog aanzienlijk toenemen.
Absolute afstanden blijven hier de zwakste schakel, maar zijn niet zo belangrijk, want die fout telt niet op.
> Kortom, voor navigeren lijkt mij dit niet
> de beste optie, je zult eerder de hemellichamen
> gebruiken met kompas.
Zoals gezegd, een kompas is een orde van grootte onnauwkeuriger dan het rechtstreeks meten van een hoek. Met hemellichamen kun je het Noorden wel nauwkeurig bepalen, maar verder - met de instrumenten uit die tijd - alleen de geografische breedte tot op 100 km nauwkeurig. Dat kan nuttig zijn om je kaart op heel grote schaal te ijken, maar voor een lokale kustlijn heb je er niets aan.
> Het enige voordeel wat ik kan bedenken over de
> hoekberekeningen mbt tot bekende bakens is ivm
> zandbanken of iets dergelijks bij aankomst in een
> stad. Die vaste punten zijn maximaal vanaf 20 km
> te zien zonder verrekijker, het oog reikt immers
> niet veel verder (weet ik uit ervaring).
Ik heb eens, een jaar of 15 geleden, lang en goed gekeken vanuit Vlieland. Ik kon de kerktorens op het Friese vasteland duidelijk zien, en ook grote fabrieksgebouwen. Dat is een afstand van bijna 30 km. Ook kon ik een kerktoren op Texel zien vanaf de oostpunt van Vlieland, dat is net zo'n afstand.
Van een wat groter zeilschip kon ik de mast volgen totdat het binnenliep in de have van Harlingen.
Soms, bij gunstige temperatuursomstandigheden aan het begin van de avond, kon ik om de horizon heenkijken en de dijk van Harlingen zien, hoewel die in rechte lijn al onder de horizon ligt. Hiervoor is geen kijker nodig, al helpt het om te identificeren wat je ziet. Maar een toren is zonder kijker al duidelijk genoeg op zo'n afstand.
Wanneer de kust hoge rotsen bevat, dan is de afstand waarop die te zien zijn nog veel groter.
> Volgens mij wat Ruud probeert te zeggen is dat bij
> aankomst van een nieuw gebied je niet veel aan
> zulke metingen hebt, je hebt immers geen
> referentie. Pas als de boel is ingemeten wordt het
> toepasbaar, binnen een gebied van 20 km (mits het
> niet heiig of mistig is), maar dan is het
> eigenlijk al geen nieuw gebied meer en reeds
> ingemeten aan land. Bovendien moet je dus continue
> bakens hebben langs de kust (20km blikveld naar
> voren en 20 km blikveld naar achteren maakt
> minimaal om de 40 kilometer), en dat lijkt mij
> extreem veel inmeetwerk.
Vrijwel iedere kust bevat herkenningstekens op iedere paar kilometers.
Als je ieder 5 km een meting doet op ongeveer 5 à 10 km van de kust, en je doet 5 van die metingen per dag - dat is geen slavenarbeid - dan heb je in een jaar de Noord Afrikaanse kust opgemeten.
> 1) hoe oud is de oudste verrekijker?
Verrekijker is niet nodig.
Als je hem integreert in een sextant, kun je wel je precisie met een orde van grootte verbeteren, maar dan bereik je ook de kwaliteit van de kaarten uit 1800, en die zijn echt nog wel een stuk beter dan de Portolanen.
> 2) Voor navigeren lijkt mij deze techniek niet
> praktisch. Maar ook voor landmeten lijkt mij dit
> niet praktisch. Landmeten kun je beter uitvoeren
> op vaste ondergrond (met paard, touw en kompas)
Niet met een kompas, dat is niet nauwkeurig genoeg.
Een touw is te slap om honderden meters precies uit te meten, daar heb je een stalen draad of ketting voor nodig.
Op zich heb je gelijk, en zo'n karteringsexpeditie zal ook regelmatig aan land gaan om daar aanvullende metingen te doen, want dan kun je inderdaad nauwkeuriger werken.
Over land bewegen in Nederland gaat wel, maar er zijn ook streken waar dat bijzonder moeizaam is. Bovendien is het bereiken van de hoge toppen vaak zeer moeilijk tot onmogelijk, en het volle voordeel van de precisie heb je alleen wanneer je op de bakens zelf meet.
Wat ik wilde aantonen is dat het
zelfs vrijwel geheel vanuit een schip mogelijk is om redelijke kustkaarten te maken. Hoe vaker je daarbij ook metingen op het land aan toe voegt, hoe beter de kwaliteit zal worden. Een paar metingen aan land zijn altijd nodig, hier en daar.
> in
> plaats van een schommelende boot. Waarom zou je
> gaan landmeten op zee?
Een expeditie over land van Casablanca naar Suez, in 1300, of per schip er langs varen, wat zou moeilijker zijn?
> Vriendelijke en niet onruststokende groet.
Dank, en deze vragen vind ik nuttig om mijn eigen beweringen aan te scherpen.
