Dagobert Schreef:
-------------------------------------------------------
> Een halve graad nauwkeurigheid lijkt mij zo
> ongeveer maximaal haalbaar.
> Er is op internet veel over de jacobsstaf te
> vinden. Ook leuke projecten van middelbare
> scholieren. Maar tot nog toe heb ik nergens
> gegevens gevonden over de nauwkeurigheid die er
> mee te bereiken valt. Bij een webshop vond ik een
> (educatieve) bouwplaat van een jacobsstaf die een
> schaalverdeling heeft tot op de minuut nauwkeurig,
> zie hier.
> Maar dat is natuurlijk kul.
> De schaalverdeling kun je net zo nauwkeurig
> indelen dat de streepjes nog van elkaar te
> onderscheiden zijn. Maar er zijn grote beperkende
> factoren bij het gebruik, die hier al vaker
> genoemd zijn. De positie van het oog en de
> stabiliteit van waarnemer en instrument.
>
> Bij een simpel experiment met een paar latten, uit
> de vrije hand in de buitenlucht kwam ik tot een
> ‘resolutie’ van ongeveer 0,8 graden.
> Eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat het
> vasthouden en richten niet eens tegenviel. Dat
> ging best aardig.
> Met een goed geconstrueerd instrument in de handen
> van een geoefend gebruiker schat ik derhalve in
> dat 0,5 graden nauwkeurigheid wel zo ongeveer het
> maximaal haalbare is.
Alweer geweldig!
Praktisch onderzoek dat meteen een bruikbaar resultaat geeft, en dat ook nog eens goed overeenkomt met mijn natte vinger schatting.
> En dan komen we op het punt van (in de
> bewoordingen van Nicolai, zie het filmpje dat door
> Kenau is ingebracht - dank je wel Kenau!):
> - het centraal verzamelen van navigatiegegevens
Een centrale kaartenkamer in een paleis in Genua of Venetië (of Constantinopel)?
Lijkt mij volstrekt geloofwaardig.
De VOC behandelde haar kaartenbezit ook als de grootste schat, met de doodstraf op smokkelen van die kaarten.
> - precisieverbetering door rekenkundig gemiddelde
Nicolai zit vast in zijn rekenkundig denken.
Volgens mij kun je bij het kaartenmaken prima 'analoog rekenen', met potlood, liniaal en passer op een groot oppervlak. Het 'rekenkundig gemiddelde' wordt dan een wolkje van snijpunten waarvan je het midden uitkiest.
Ook in de kathedraalbouw in die tijd werd niet gerekend met getallen, maar er werden tekeningen geconstrueerd met passers en mallen op stenen of houten platen, waarmee dan weer de onderdelen werden gemaakt, als heel fysieke bouwtekening.
Ook de scheepsbouw werd op een soortgelijke manier gedaan, met mallen en sjablonen.
Niks geen cijfertjes en boeken. Fysieke modellen.
> Beide worden door Nicolai voor zeer
> onwaarschijnlijk gehouden in de tijd van de
> portolanen.
> Ik weet nog niet hoe valide dat argument is. Als
> ik hem zo aanhoor, krijg ik de indruk dat hij de
> middeleeuwer uit die tijd een beetje onderschat.
> Natuurlijk zal het wel zo zijn dat er in de
> overgeleverde schriftelijke bronnen niets over te
> vinden is, maar dat zegt niet alles.
>
> Hetzelfde geldt voor dat Mechanisme van
> Antikythera waar hij in het filmpje mee afsloot.
> Daar hebben de Grieken ook niks over opgeschreven,
> maar ze konden zoiets wél maken. Hetzelfde kan
> opgaan voor de 12e/13e eeuwse cartograaf, die iets
> wel kon maken maar er niets over opschreef.
Precies.
Ik heb eigenlijk wel zin in het volgende spelletje:
Jij tekent voor jezelf een kustlijn met merktekens, zeg 100 km lang, met een stuk of 10 markante punten, op 100 meter nauwkeurig of zo en ik vaar er langs en vraag hoeken aan jou.
Ik schat mijn eigen positie telkens tot op een paar km nauwkeurig, en jij positioneert mij dan willekeurig in de buurt en geeft me de hoeken in hele graden.
Dan construeer ik een kaart, en we zien hoe nauwkeurig het laatste punt ingetekend wordt.
(Of we draaien de rollen om, kan ook)
PS: ik heb net een passer en geodriehoek gekocht.
1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 08/07/2016 18:59 door Erik Springelkamp. (
bekijk wijzigingen)