> Ten aanzien van de plaats van de splitsing:
>
> Een groot probleem blijft naar mijn mening dat
> historische gegevens over de loop van de Rijn niet
> ver genoeg terug gaan om enige zekerheid te
> verkrijgen over de plek van het splitsingspunt van
> Rijn en Waal in de Romeinse tijd.
Mee eens. Het is een kwestie van terug redeneren. En zelfs als je er 300 jaar hypothetische fantoomtijd vanaf trekt, dan lijken de laatste gegevens (rond 11e eeuw) niet ver genoeg terug te gaan voor enige stevigheid.
> Inmiddels vraag ik me ook af of er niet meerdere
> splitsingspunten geweest kunnen zijn.
Dat zou wellicht ook kunnen. Ik vermoed dat de 'Lobith'-splitsing nog iets verder stroomopwaarts lag dan de 'Schenkenschanz, dit op basis van de trend dat dit splitsingspunt zich stroomafwaarts lijkt te bewegen.
> Ik vond nog een leuke animatie over de rivierlopen
> in de Gelderse Poort van 1500 tot 2000, getiteld
> ‘Dansende Rivieren’:
Hij laat mooi de dynamiek zien inderdaad zien.
> De plaatsen van tolheffingen leken mij in eerste
> instantie wel erg interessant.
> Die bij Schmithausen gaat terug tot in de 11e
> eeuw. Dit lijkt me op zich wel afdoende bewijs dat
> de Kellener Altrhein toen nog een aktieve arm van
> de Rijn moet zijn geweest.
Check.
> Volgens mij zegt zo’n tolplek op zichzelf niet
> veel over de plek van de splitsing van Rijn en
> Waal, tenzij dat er nadrukkelijk bij vermeld zou
> zijn.
> Er werd namelijk op veel plekken langs de Rijn tol
> geheven.
Check again.
> Als je het plaatje (figuur 4) in de ‘Duffelt
> special’ van Numaga (1975) boeiend vindt, dan
> kan het niet anders of je moet zo ongeveer gaan
> kwijlen bij het proefschrift van Willem Willems
> uit 1984 Romans and Batavians. Dat staat namelijk
> vol met reconstructies van het oostelijke
> rivierengebied.
Inderdaad. Heel wat materiaal om door te werken. De link met de nederzettingen is interessant!
> Over (H)Arenatio:
>
> Jan Verhagen in zijn artikel De Gelderse limes
> herzien (Archeobrief 17.3, sept 2013) wijst
> Rindern als identificatie van (H)Arenatio af.
Mooi dat je nog een plaatje meestuurt, want die herziene Limes van Verhagen is nog niet helemaal open source......
> Dit op grond van een probleem met de afstand naar
> Burginatio (Altkalkar), zowel op de Peutingerkaart
> als in het Itinerarium Antonini.
.....het huidige Kleef en Rindern zijn 'Google-map technisch' 3 km van elkaar verwijderd....Cleve is wellicht een 'nieuwe' naam omdat er een burcht op de 'klif' kwam. Misschien heette de regio Cleve vroeger wel '(H)Arenatio'. De haar bij de RIjn?
> En hij laat
> meetellen dat de (beperkte) vondsten in Rindern
> geen militair karakter hebben. Hij plaatst
> (H)Arenatio bij Qualburg ten zuidoosten van
> Kleef.
Op dit moment heb ik me niet volledig verdiept in de nuances waar deze plaatsen nu gelegen zouden kunnen hebben. Het verhaal
Quadriburgium / Qualburg / (H)Arenatio moet ik ook maar eens doorkauwen dan ;-)
In elk geval ben ik nog weer eens met de neus op het feit gedrukt hoezeer ik moet oppassen het huidige rivierbeeld niet het beeld van toen te laten bepalen.
