Home · Forum · Regels · Artikelen · Links
Nifterlaca
Welkom! Log in Registreer een nieuw account

Drususkanaal start niet in Duitsland

11 januari 2018 15:46
Bij deze (wederom) mijn kijk op de fossas Drusiana en rivieren waarover de vlootexpedities van Drusus en Germanicus plaatsvonden. Dit naast andere opvattingen.

In de loop van 13 BC werd Drusus namens imperator Augustus legatus pro praetore van de Tres Galliae. Eerder had hij de linker Rijnoever bezet waarlangs tot aan de regio Nijmegen castra en castella werden ingericht, Augustus was daar overigens reeds mee begonnen. Drusus maakte contact met de op het oostelijk deel van het insula Batavorum verblijvende Batavi (de contacten met de Romeinen waren er mogelijk al eerder). De Romeinen goedgezinde Batavi werden niet door geweld onderworpen, ze verkregen een speciale positie, en hun gebied leverde een veilige uitvalpositie voor vervolgoperaties. Ongetwijfeld verkreeg Drusus van de Batavi informatie over hun buurvolken waaronder de Frisii en de situatie betreffende de rivierlopen. Een verbinding van de Rijn met de IJssel bestond toen nog niet voor zover ik de archeologische bevindingen denk aan te houden.

Omstreeks het begin van de jaartelling bestond het gebied van Overbetuwe uit vier stroomruggen van oude Rijnarmen. Drie ervan kwamen bijeen bij Elst. Daar splitste de Rijn of Aamse stroomgordel zich in een arm naar Driel en een arm naar Valburg. Te De Linge onderscheiden zijn nog steeds de van zuidoost naar noordwest lopende ruggen Pannerden-Gendt-Haalderen-Elst-Driel, Valburg-Homoet-Heteren en Herveld (Zuid)-Andelst-Zetten-Randwijk. Deze drie waren in het zuiden met elkaar verbonden door een rug die parallel aan de Waal liep van Elst naar Andelst. De stroomrug tussen Haalderen en Driel is een restant van een belangrijke stroom die tot in de Romeinse tijd nog bevaarbaar was. Deze Ressense stroomgordel of Aam maakte ten oosten van Elst een bocht naar het noorden om als stroomgordel Santacker-Driel in noordwestelijke richting verder te stromen.
Het water liep ten oosten van de huidige Grote Molenstraat en stroomde bij Driel naar het
westen. Te onderscheiden zijn ook nog steeds de drie grote komgebieden die de
stroomruggen van elkaar scheiden. Ze liggen tussen de ruggen Elst-Driel en Huissen-Elden,
de ruggen Elst-Driel en Valburg-Homoet-Heteren en de ruggen Valburg-Homoet-Heteren en
Andelst-Zetten-Randwijk.
Bron: “Historie Overbetuwe”, historicus dr. Jan Brouwer.

De Rijn kendein dit gebied diverse kronkelende oude of actieve stroomgeulen en waarmee het aannemelijk lijkt dat juist hier Drusus een kortere verbinding vormde door diverse stroomgeulen af te dammen ten behoeve van een bevaarbare stroomgeul. Mogelijk tussen Huissen en omgeving Elst. Tevens kreeg de Rijn meer water toegevoerd vanwege de aangelegde ‘schepdam’ bij de splitsing Rijn-Waal. Later onderkende Germanicus de strategische positie alhier en liet ter beveiliging het castellum bij Meinerswijk bouwen.

Pomponius Mela (Spaans-Romein,leefde ten tijde van keizer Claudius) schreef in zijn De Chorographia (De orbis situ) III. Caput II. : “Rhenus Alpibus decidens prope a capite duos lacus efficit Venetum et Acronum. Mox diu solidus et certo alveo lapsus haud procul a mari huc et illuc dispergitur, sed ad sinistram amnis etiamnum et donec effluat Rhenus, ad dextram primo angustus et sui similis, post ripis longe ac late recedentibus iam non amnis sed ingens lacus ubi campos implevit Flevo dicitur, eiusdemque nominis insulam amplexus fit iterum artior iterumque fluvius emittitur”.

Beschreven wordt de vertakking van de Rijn nabij de zee en hieruit kan opgemaakt worden dat de noordelijke zijtak van Rijn de aanduiding Flevo heeft. Dat deze zich op een bepaalde plaats zodanig verbreedt, de velden waren overstroomd, dat het op een meer lijkt, en vervolgens weer de eerdere breedte krijgt. De rivier stroomt vervolgens uit in de zee.
Indien het de toegang tot de latere Vliestroom zou betreffen zou vermoedelijk vermeld zijn dat er zich nog een meer noordelijk bevond en voorts er nog voor de open zee eilanden bevonden. Het handelt m.i. met de benaming Flevo de Utr. Vecht/Angstel en het Oer-IJ.

Suetonius De Vita XII Caesarum, I.2 : “Is Drusus in quaesturae praeturaeque honore dux Raetici, deinde Germanici belli Oceanum septemtrionalem primus Romanorum ducum navigavit transque Rhenum fossas navi et immensi operis effecit, quae nunc adhuc Drusinae vocantur”.

Drusus was de eerste van de Romeinse bevelhebbers die de zee bevoer en de bevaarbaarheid van de Rijn middels fossas verbeterde, de fossas Drusiana.

Cassius Dio LIV. 32. : “[........] He sailed down the Rhine to the ocean, won over the Frisians, and crossing the lake, [.......]”

Drusus voer over de Rijn tot aan de zee, onderwierp de Frisii en stak het meer over.

De Frisii bewoonden het gebied Noord-Holland en waren kennelijk onder de indruk van het leger en vloot van Drusus en schikten zich. M.i. wordt hier, indien de volgorde in de tekst wordt aangehouden, een vaarroute bedoeld vanaf de Oer-IJ monding noordwaarts langs de kust en in de regio Texel het open uitwateringsgebied van het latere Flevomeer werd bevaren.
Dit lijkt mogelijk de indruk hebben geven van een groot meer tussen de veenplaten en de eilanden en waarna het toenmalige waddengebied bij Friesland werd bereikt alwaar de vloot droog kwam te liggen.
Een vaarroute over de veengebieden van het latere Flevomeer en waarna Frisii in het terpengebied zouden zijn onderworpen komt mij niet aannemelijk voor. Die Frisii woonden verspreid over een groot gebied en daarmee moeilijk te onderwerpen, dan zou terp voor terp benaderd moeten zijn. Derhalve de aanname dat het met de onderworpen Frisii die in Noord-Holland betreffen, m.i. relatief dichter bevolkt dan het terpengebied.

De vlootoperaties onder Germanicus in 15 en 16 AD.
Uit archeologische bevindingen blijkt dat de castella bij Meinerswijk aan de Rijn en bij Velsen nabij de monding van het Oer-IJ rond 15 AD zijn ingericht, ook werd een castellum gebouwd nabij de splitsing Rijn-Waal. Het castellum Velsen werd ingericht als een vlootsteunpunt. Hieruit kan worden opgemaakt dat deze castella in relatie staan tot de vlootexpedities van Germanicus.

In de teksten van Tacitus (Annals I. en II./vertaling Bijnsdorp) aangaande Germanicus wordt de Rijn genoemd die tot aan de ‘oceaan’ voert. Voorts blijkt dat het westelijk deel van het insula Batavorum fungeerde als verzamel-en inschepingsgebied. Na de inscheping volgde de vaart door het Drususkanaal en vervolgens ging het naar de Amisia (Ems).
De versterkingen bij de splitsing Rijn-Waal en bij Meinerswijk beveiligden het verzamelgebied.

Uit het gegeven dat de Rijn werd genoemd, en niet de IJssel of een andere rivier, is m.i. op te maken dat over de Rijn werd gevaren. Een vraagteken is echter dat de vaart ‘over de meren’ volgde. Dat zou mogelijk het vroege Flevomeer kunnen zijn doch dat gebied was toen een groot veengebied met twee meren en dat vrijwel onbewoond was. Daar doorheen een vaarweg te vinden moet zeer lastig zijn geweest.
In deze de bemerking dat Corbulo in 47 AD kennelijk wel deze route bevoer en daarin grote problemen ondervond met drijftillen. Die route moest wel gevolgd worden daar de monding van het Oer-IJ inmiddels verzand was.

Het castellum bij Velsen aan het Oer-IJ moet daarmee welhaast in relatie staan tot de vlootexpedities van Germanicus, er was toen geen sprake van dat de in Noord-Holland verblijvende Frisii onder controle moesten worden gebracht. Het is daarom niet logisch te veronderstellen dat Germanicus in relatie tot zijn vlootexpedities ook nog even dat castellum Flevum liet inrichten. Hij was met zijn waterwerken (binnen een relatief kort tijdsbestek) in het oostelijk deel van het insula Batavorum volledig gericht op deze vlootondernemingen.

N.m.m. werden door Drusus en Germanicus de Rijn en vervolgens de Utr. Vecht/Angstel – Oer-IJ bevaren. Andere riviernamen zijn uit de bronteksten niet op te maken, die zouden welzeker vermeld zijn. De fossas Drusiana zijn mogelijk te ‘vinden’ in de regio Huissen-Elst, zuid van Arnhem. De situatie aldaar is in de loop der eeuwen dermate veranderd dat m.i. voorshands een juiste locatie niet valt te traceren.

Daar laat ik mijn oprisping dan bij, voor wat deze visie dan wel ietwat speculatie waard moge zijn in de ogen van de lezers die zich richten op het Duitse omgeving Rees en het IJsselgebied.

Servus,
Vorenus
Onderwerp Auteur Gepost

Drususkanaal in Duitsland?

Lolke 23 september 2015 20:58

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Vorenus 23 september 2015 22:32

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Lolke 28 september 2015 23:18

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Vorenus 29 september 2015 11:29

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Dagobert 29 september 2015 17:56

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Lolke 30 september 2015 15:27

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Lolke 30 september 2015 16:01

Drususkanaal start in Duitsland? Eindigt in de Oude IJssel?

Lolke 11 januari 2018 00:06

Drususkanaal start in Duitsland (mits Zutphen-Deventer bestaat)

Johannes 11 januari 2018 09:47

Re: Drususkanaal start in Duitsland (mits Zutphen-Deventer bestaat)

Ruud 11 januari 2018 12:33

Waterscheiding Zutphen-Deventer

Johannes 11 januari 2018 13:18

Re: Waterscheiding Zutphen-Deventer

Ruud 11 januari 2018 19:16

Re: Waterscheiding Zutphen-Deventer

Dagobert 13 januari 2018 16:59

Drususkanaal start niet in Duitsland

Vorenus 11 januari 2018 15:46

Re: Drususkanaal start niet in Duitsland

Johannes 11 januari 2018 18:03

Almere op land in de Romeinse tijd?

Johannes 12 januari 2018 16:26

Re: Drususkanaal start niet in Duitsland

Vorenus 12 januari 2018 16:31

Taart.

Lolke 12 januari 2018 21:53

Re: Taart.

RV Burger 13 januari 2018 00:08

Oude IJssel - Nieuwe IJssel - Het zadel van Zutphen

Lolke 13 januari 2018 00:34

Massa's onzekerheden ...

Dagobert 13 januari 2018 16:29

Re: Massa's onzekerheden ...

Lolke 14 januari 2018 12:57

Re: Massa's onzekerheden ...

Vorenus 14 januari 2018 16:48

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Lolke 14 januari 2018 22:04

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Erik Springelkamp 14 januari 2018 22:19

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Lolke 14 januari 2018 22:53

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Erik Springelkamp 14 januari 2018 23:07

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Lolke 14 januari 2018 23:34

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Erik Springelkamp 14 januari 2018 23:56

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Lolke 15 januari 2018 00:23

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Erik Springelkamp 15 januari 2018 13:44

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Lolke 15 januari 2018 16:05

Re: Massa's onzekerheden ... De monding van het Flevo

Erik Springelkamp 15 januari 2018 17:07

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Vorenus 15 januari 2018 19:08

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Erik Springelkamp 15 januari 2018 22:28

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Lolke 15 januari 2018 23:45

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Vorenus 16 januari 2018 12:19

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Erik Springelkamp 16 januari 2018 14:31

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Vorenus 16 januari 2018 14:46

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

MWB 19 januari 2018 21:08

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Vorenus 16 januari 2018 12:06

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Lolke 16 januari 2018 12:59

Re: Massa's onzekerheden ...Oer-IJ nog open

Erik Springelkamp 16 januari 2018 15:42

Re: Massa's onzekerheden ... Veeneiken verraden het ontstaan van de IJssel?

Lolke 17 januari 2018 22:22

Re: Massa's onzekerheden ... Veeneiken verraden het ontstaan van de IJssel?

Lolke 18 januari 2018 12:34

Nieuw onderzoek …

Dagobert 22 januari 2018 14:38

De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Johannes 23 januari 2018 14:12

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Lolke 23 januari 2018 23:20

Een promontory fort te Zutphen

Johannes 24 januari 2018 12:01

Re: Een promontory fort te Zutphen

Lolke 24 januari 2018 13:37

‘Romeins’ Zutphen?

Dagobert 24 januari 2018 13:44

Re: ‘Romeins’ Zutphen?

Lolke 24 januari 2018 15:44

Website Zutphen sad smiley

Dagobert 24 januari 2018 22:12

Re: Website Zutphen sad smiley

Lolke 24 januari 2018 22:36

Re: Website Zutphen sad smiley

Dagobert 24 januari 2018 22:53

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Vorenus 24 januari 2018 12:09

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Lolke 24 januari 2018 13:32

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Vorenus 24 januari 2018 13:55

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Lolke 24 januari 2018 15:08

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Vorenus 24 januari 2018 16:00

Re: De (Romeinse?) V-gracht van Zutphen

Lolke 24 januari 2018 17:06

Nabrander benutten van de Rijn

Vorenus 15 februari 2018 15:12

Re: Nabrander benutten van de Rijn

Lolke 16 februari 2018 16:23

Re: Nabrander benutten van de Rijn-Plinius

Vorenus 17 februari 2018 15:13

Lange Renne … geen Drususgracht

Dagobert 15 januari 2018 14:21

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, of toch wel?

Lolke 15 januari 2018 16:19

Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

Dagobert 15 januari 2018 22:45

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch? Een leuk konijn uit de hoge hoed

Lolke 15 januari 2018 23:25

(Vrij etymologiseren)

RV Burger 16 januari 2018 09:14

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

Vorenus 16 januari 2018 12:13

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

Lolke 16 januari 2018 13:13

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

Vorenus 16 januari 2018 13:42

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

Lolke 16 januari 2018 18:05

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

Vorenus 17 januari 2018 09:57

Romeins grondverzet

Vorenus 19 januari 2018 15:22

Re: Romeins grondverzet

Lolke 20 januari 2018 23:56

Re: Romeins grondverzet - of toch maaimachine?

Lolke 21 januari 2018 00:06

Re: Romeins grondverzet - of toch maaimachine?

Vorenus 21 januari 2018 11:15

Re: Romeins grondverzet - of toch maaimachine?

Lolke 21 januari 2018 21:47

Re: Romeins grondverzet - of toch maaimachine?

Erik Springelkamp 21 januari 2018 22:10

Re: Lange Renne … geen Drususgracht, toch?

raadselen 06 januari 2019 01:42

"Drususdeich" / "Am Damm"

Dagobert 06 januari 2019 10:37

Drususdeich/Romienendiek en de Regge

Johannes 06 januari 2019 10:52

Re: Drususdeich/Romienendiek en de Regge

Dagobert 06 januari 2019 13:40

Re: Drususdeich/Romienendiek en de Regge

raadselen 06 januari 2019 18:27

Re: Drususdeich/Romienendiek en de Regge

Lolke 06 januari 2019 21:58

Drususdeich(Rindern), Romienendiek (Heelweg) en Römerrast (Dingden)

Johannes 11 januari 2019 14:52

Addendum Drususdeich(Rindern), Romienendiek (Heelweg) en Römerrast (Dingden)

Johannes 11 januari 2019 20:32

Re: Addendum Drususdeich(Rindern), Romienendiek (Heelweg) en Römerrast (Dingden)

Erik Springelkamp 11 januari 2019 22:05

De Fliert

Johannes 15 januari 2019 20:08

Jan Verhagen's view over de Drususgracht(en)

Lolke 14 maart 2022 15:35

Re: Jan Verhagen's view over de Drususgracht(en)

Dagobert 15 maart 2022 00:34

Re: Jan Verhagen's view over de Drususgracht(en)

MWB 19 maart 2022 11:46

Re: Drususkanaal start niet in Duitsland

Ciconia 14 januari 2018 02:14

Re: Drususkanaal start in Duitsland (mits Zutphen-Deventer bestaat)

Lolke 11 januari 2018 15:28

Re: Drususkanaal start in Duitsland (mits Zutphen-Deventer bestaat)

Johannes 11 januari 2018 16:11

Toponymie rondom Drusus

Johannes 16 januari 2018 13:26

Re: Toponymie rondom Drusus

Lolke 16 januari 2018 22:03

Re: Drususkanaal in Duitsland?

Upbergen 20 maart 2022 15:20



Sorry, alleen geregistreerde gebruikers mogen berichten plaatsen in dit forum.

Klik hier om in te loggen