Tja, die onzekerheden ! Even een tussendoortje met die IJsseldiscussie, met mijn (deels speculatieve) opvatting poog ik zo dicht mogelijk bij het gestelde in de bronteksten te blijven.
In 28 AD kwamen de Frisii in opstand vanwege de extra eisen die de belastinginner Olennius hen oplegde (Tacitus Ann. IV 72.1). Deze had zijn basis in castellum Flevum en die vervolgens werd belegerd. In betreffende tekst staat dat de Frisii een belasting in de vorm van te leveren runderhuiden hen eerder was opgelegd door Drusus.
Gezien de teksten en archeologische bevindingen (Velsen I) is hier van doen met het gebied Noord-Holland, noord van de monding van het Oer-IJ.
M.i. kan dit niet van toepassing zijn voor het IJsselgebied. Indien Drusus daar zou hebben opgetreden zou ongetwijfeld het terpengebied in de kustzone aan de orde zijn geweest doch dat is niet vermeld. Dat gebied zou dan vervolgens onder ‘belastingcontrole’ moeten zijn gehouden, bevindingen in deze zijn er niet. Er is geen sprake van een door de Romeinen beheerste vaarroute over de IJssel, indien die van belang was zouden er versterkingen zijn geweest of anderszins bevindingen ter zake.
Bekend is dat in 16 AD Germanicus zijn prefect Pedo met ruiterij liet oprukken naar een ontmoetingspunt aan de Ems langs het grensgebied van de Frisii (bron: Tac. Ann. 1.60.2) en dat mogelijk in een relatie kan worden gebracht tot een route langs de Ov. Vecht, kennelijk de grens met de Frisii.
Voorts nog de bemerking dat Corbulo in 47 AD een vlootexpeditie (bron Plinius maior) liet uitvoeren langs de noordkust van Friesland-Groningen versus de Chauci (en vermoedelijk ook Frisii aldaar). Dat gebied was niet door de Romeinen bezet in tegenstelling tot Noord-Holland. Corbulo was kennelijk van zins in het noordoosten een versterking in te richten (Winsum?) doch werd door de keizer teruggeroepen, de Limes ontstond.
Zal hierover niet verder uitweiden doch het betrof aan de noordkust (getijdengebied) een niet door de Romeinen bezet gebied.
De legaat Lucius Vetus van Germania Inferior liet rond 51 AD een dijk afmaken of herstellen die Drusus eerder had aangelegd teneinde de Rijn in haar bedding te houden (bron: Tac. Ann. XIII. 53.2).
Uit de eerdere bronteksten is op te maken dat Drusus de bevaarbaarheid van de Rijn liet verbeteren en daartoe een ‘schephoofd’ bij de splitsing Rijn-Waal aanlegde en fossas liet graven. Het gaat over de verbetering van de bevaarbaarheid van de Rijn, een verbinding middels die fossas met een andere waterloop wordt niet vermeld. Vervolgens is beschreven dat Drusus de Rijn afvoer tot aan de ‘oceaan’ en bij de Frisii terecht kwam (bron Cassius Dio LIV. 32).
Het verbeteren van de Rijndijk onder Lucius Vetus rond 51 AD staat welhaast in relatie tot de waterwerken en de bevaarbaarheid van de Rijn, begonnen onder Drusus.
Hoe dan ook meen ik op te kunnen maken dat met de waterwerken van Drusus de bevaarbaarheid van de Rijn aan de orde is en niet een verbinding met een andere waterloop en voorts dat bedoelde Frisii werden onderworpen in Noord-Holland. Of de Flevomeren van toen werden bevaren is voor mij een vraagteken, het zou kunnen zijn geweest doch dan moet de vloot heen en weer zijn gevaren vanaf de regio monding Oer-IJ. Drusus moet welhaast enkele weken in dat Frisii gebied hebben doorgebracht, zijn mislukte vlootonderneming vond reeds laat in het veldtochtseizoen plaats; 'de winter brak aan'.
Daar wil ik het bij laten, ik wil de ‘IJsseldiscussie’ niet verder verstoren en plaats simpelweg mijn visie daarnaast (kon het niet laten).
Servus,
Vorenus
