Ik ga toch weer argumenten aanbrengen tegen Flevum = Velsen, omdat ik het in behapbare delen wil brengen.
Vlie-namen zijn natuurlijk welbekend in het Nederlandse landschap. We kennen bij Vollenhove nog Fulnaho, bij de Veluwe Felua, of Flethite bij het Gooi. De beoogde Utrechtse Vecht als Flevo/Vlie heeft juist niet een Vlie-naam terwijl er zat van zijn, zie de kaart hieronder met latere Pagus namen (zie de rode vlaggen).
Kortom, we kennen 3 regio’s met waarschijnlijk een verwijzing naar het Vlie behalve die van de Utrechtse Vecht? Sterker, de regio waar de Utrechtse Vecht ligt heeft ook zo’n mooie middeleeuwse naam, ons allen op dit forum welbekend, genaamd Nifterlaca. Dit suggereert mij inderdaad een meer, echter niet het Flevomeer, maar het Nifter/Nistermeer. De gele lijn hierboven van de Utrechtse Vecht naar het Flevomeer is een meting, en bedraagt ca. 20 kilometer.
Over het huidige IJsselmeer (in mij beleving het resultaat van het Flevomeer) weten we van latere historie wel het e.e.a. Zogezegd kennen we het 1e eeuwse gedateerde (steiger)hout van Almere uit het Kotterbos (zie kaart boven). Dit suggereert mij dat er land was ten noorden van de Utrechtse Vecht/Oer-IJ, in elk geval geen uitgestrekt meer, tenzij er een eiland ligt. Plaatsvermeldingen uit de 8e / 9e eeuw wijzen hetzelfde, zoals een Biddinghuizen of een Zeewolde. Hetzelfde geldt voor plaatsen aan de andere kant (oostkant bij Urk) daar zijn nog erg veel oude plaatsenamen zoals Enedseae (Ens) of Marcnesse (Marknesse) e.a. Dit suggereert mij hetzelfde aan de andere zijde, het meer kan niet zo groot zal zijn zoals we deze nu kennen.
Van
natuurtijdschriften.nl ;
Quote
In 100 n. Chr zaten Urk en Schokland nog als één gebied vast aan het vasteland. Het gebied ten oosten en zuidoosten van Schokland was al een grote watervlakte. Dat was omstreeks het midden van de 13e eeuw niet anders. Dat blijkt uit de zogenaamde valvatalaag, een op tal van plaatsen te traceren laag schelpen van de Valvataslak.
Of we Urk/Schokland als pagus Bantega of Swifterbant moeten lezen laat ik in het midden. Echter naar blijkt, de Overijsselse Vecht stromende ten noorden van Schokland komt dus niet aanraking met de IJssel welke ten zuiden van Schokland stroomt. Hierdoor blijkt dat de Overijsselse Vecht inderdaad een separate rivier is en de IJssel van oudsher inderdaad (en factueel) het noordelijke Rijndal.
Vergeet tevens niet dat zowel Ptolemaeus als Plinius geboren zijn NA de Drususwerken. Met andere woorden, in de beschrijvingen van deze heren zou de verbinding Rijn-IJssel reeds gemaakt kunnen zijn door Drusus. Dat Doesburg en Drusus een link zouden kunnen hebben lijkt mogelijk, maar wat te denken van die Vidrus (OV Vecht), met een beetje fantasie maak je er Vlidrus van (Vlie drusus dus)…..
Wederom (vet en gearceerd is van mij);
Quote
“Door slechte ontwatering werden de zoetwatermeren steeds groter en ontstond de Almere lagune. Het veenlandschap werd door het water afgebroken. Plinius (Gaius Plinius Secundus maior) beschreef in de eerste eeuw na Christus griezelige, drijvende eilanden van losgeslagen stukken veen. In die tijd kreeg de IJssel weer een (door mensen gemaakte?) verbinding met de Rijn, wat tot gevolg had dat er nog meer water in het Schokkergebied terecht kwam. Rondom het eiland Schokland werden silten (sloeflagen) afgezet. Schokland zelf werd als maar kleiner en raakte gescheiden van Urk. Vanaf de achtste eeuw werd op Schokland kalkloze kwelderklei afgezet, wat daar het einde van de veengroei betekende. “
Kortom, juist in die periode sluitte de IJssel weer aan op de Rijn met de vermelding “(door mensen gemaakte?)” Ik bedenk me hierbij ook dat er dus 2 rivieren aan het afwateren zijn bij Urk op het oude IJsselmeer dus, dit i.t.t. de Utrechtse Vecht welke als allerlaatste in lijn stroomafwaarts Rijnwater ontving (en derhalve ook droogviel). Hoe kan zo’n relatief droog Utrechts veenstroompje (als laatste afwatering van de Rijn) verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van Lacus Flevo t.o.v. de IJssel/Overijsselse Vecht die bij Urk volop aan het afwateren zijn vraag ik me dan af?
We kennen op Emmeloord ook nog de plaatsvermelding Maarnhuizen (bijna verdwenen trouwens). Zou dit Marnamanis kunnen zijn? Maarnhuizen ligt aan de zuidzijde van Emmeloord aan de (oude) Vecht. Tevens ligt er de rivier Nakala bij Urk; “In een charter van 966, waarbij Otto I aan het klooster St. Panthaleon te Keulen uitgestrekte goederen in ons vaderland schenkt, wordt in de nabijheid van Urk een amnis Nakala genoemd.” Slag om de arm houdend natuurlijk, maar zou dit de Nabalia kunnen zijn, i.b.t. Nagele?
Quote
MAARNHUYSEN: “Emmeloord, 1132 Emelwerth, Emmelwerd, 1364 Emelwaerde, 1381 Emelswalde, 1388 Emelwaart, 1478 Emelwerth. Germaans amula: scherp, zie Emblem, wurpi of werth; wierde, was een terp op het eiland Schokland. Of van Eem, de waterloop naast Urecht, zo zou het een oude naam zijn, Enedseae, zee van de Eems, die aam Liudger in 742 werd geschonken wat later tot Ens werd. Het was een eiland net zoals Urk en een gedeelte heette Maarnhuysen wat geleidelijk aan verdween door opkomend water. Later de plaats in de Noordoostpolder.
Quote
NAGELE: “Schönfeld acht het niet uitgesloten dat Nagele als Nakala voorkomt in een door de Duitse keizer Otto I in het jaar 966 uitgevaardigde oorkonde. Naar alle waarschijnlijkheid is het dit Nakala dat als Nabalia in Tacitus' Historiën genoemd wordt. In dat geval heeft het modernste dorp van de Noordoostpolder de oudst-overgeleverde naam.”
Wat ik met dit blokje toponymie wil aangeven dat het eigenlijk logischer lijkt de Drusus gracht bij IJssel/Vecht te situeren (juist m.b.t. de omliggende Vlie/Fle namen die genoemd worden) bij de noordelijke Rijn tak (dat was dus factueel wel degelijk het IJsseldal). Tevens valt er bij de beschreven Nabalia en Marnamanis er wel een mouw aan te passen voor omgeving Urk.
Tot zover mijn bedenkingen t.o.v. toponymie (kom later uitgebreid terug op de archeologie – o.a. Hercules van Zutphen).
Vriendelijke groet.