Nieuw onderzoek …

Quote

p. 25/26
[…]
Karterend onderzoek heeft het bestaan van zo’n waterscheiding tussen Zutphen en Deventer sindsdien bevestigd11 en voert het ontstaan ervan terug op landschapsontwikkelingen in de laatste ijstijd (Cohen et al., 2009). Het inperken van de onzekerheid over de timing van het ontstaan van de IJssel is ook gevorderd. Benedenstrooms van de waterscheidingsdoorbraak vonden Makaske et al. (2008) op enige afstand van de hoofdgeul 14C-dateringen van veen direct onder IJsselklei in de 10e eeuw na Chr., en vermelden Cohen et al. (2012) dateringen op korte afstand benedenstrooms van de waterscheiding en de hoofdgeul een 14C-datering uit de 8e eeuw. Ook vanuit proto-historische en archeologische gegevensbeschouwing voor Zutphen en Deventer blijkt de rivier in de 7e-8e eeuw permanent te functioneren (Fermin & Van Straten, 2009; Groothedde, 2010; 2013).
Het eerste ‘overtoppen’ van de waterscheiding door een zeer grote overstroming zou ook al in de 4e tot 6e eeuw kunnen hebben plaatsgevonden (bijvoorbeeld door te correleren naar de dendrochronologische gegevens verzameld in Zwolle Stadshagen12 en hydrologische omslagen daar; Sass-Klaassen & Hanraets, 2006). Bovendien was er stroomopwaarts van de waterscheiding aanzienlijke sedimentatie in de komgebieden van de Overbetuwe en de Liemers (kartering Gouw & Erkens, 2007; budgettering Proefschrift Erkens, 200913). Dit kwam door de aanhoudende grote en kleine overstromingen van de Rijn in dat gebied. De voortgaande sedimentatie had een sluipend groeiend opzet-effect van waterstanden bij piekafvoeren van gelijke grootte tot gevolg. De geleidelijke waterstandsopzet maakt het logisch dat een grote overstroming in de Vroege Middeleeuwen de waterscheiding een eerste maal ‘overtopte’, waarmee de doorbraak begon te vormen. Dit is naar de huidige inzichten op zijn vroegst in de 4e eeuw, naar waarschijnlijkheid in de 6de eeuw, en op zijn laatst in de 7e eeuw voor het eerst gebeurt (Groothedde, 2010). Deze interpretatie van de dateringsgegevens en sedimentaire ontwikkelingen benedenstrooms en bovenstrooms van Zutphen/Deventer, staan en vallen met het juist identificeren van de ligging van de genoemde waterscheiding (Cohen et al., 2012).
[…]