Dagobert Schreef:
-------------------------------------------------------
> Die ‘bergen’ die geen ‘bergen’ zijn hebben
> me nog eens aan het zoeken gezet. Op mijn vraag of
> dat typisch iets voor Twente zou kunnen zijn had
> ik al snel een antwoord: nee dus.
> Heel uitgebreid heb ik niet hoeven zoeken. Een
> beetje rondkijken in mijn eigen provincie
> Noord-Brabant leverde snel voorbeelden van
> gehuchten op:
>
> Langenbergen (Boxtel)
> Kattenberg (Oirschot)
> Den Berg (Liempde)
> Bergenshuizen (Vught)
> Distelberg (Cromvoirt / Helvoirt)
> De Bergen (Raamsdonksveer)
> Dommelbergen (Oosterhout)
> Strikberg (Breda)
> Visberg (Roosendaal)
Er zijn er wel wat meer (veel meer dan hieronder), ook in het zandheuvelgebied (zeg maar midden Nederland) heb je nog de algemene bergen (kwa naam);
Hondsberg, Friezenberg, Grimberg, Kattenberg (bijvoorbeeld Markelo, Winterswijk maar ook Antwerpen), Duivelsberg (bijvoorbeeld Berg en Dal en Veldhoven), Donderbergen (bijvoorbeeld Roermond en Rhenen)
Woensberg, Paasberg (bijvoorbeeld Lochem en de Lutte). En dan zal ik hierbij de "borgen" en "burgen" even met rust laten (zoals een Wildenborch, Waerdenburg, Klinkenberg, Vilsterborg, Hondeborg etc. etc.). De vraag is dus eigenlijk of een Hondeborg hetzelfde is als een Hondsberg, en of dit dan een vesting is waar 100 man gelegerd kunnen worden...
> We hebben ook heel veel de naam ‘heuvel’ in
> plaatsnamen en ook veel plaatsen die een centrale
> plek hebben met die naam. Ook hierbij valt
> misschien wel te denken aan een plek met een
> geringe hoogte t.o.v. de omgeving.
> (Evenheuvel bij Oirschot, Lennisheuvel bij Boxtel,
> Heuveltje tussen Berkel-Enschot en Udenhout, …)
Goed punt, daarom verbaaste mij de naam "heurne" ook, zie ook de Elfterheurne (Monnikenhof) met de etymologie;
Quote
heurne, heuvel. Vgl. Heurne (Geld. Achterhoek), Huurne (Twente), Horn (Limb.), Hoorn (o.a. de N.- Hollandse stad), Hornsterburen (Fri.), zijn allemaal plaatsnamen met het oudnederlandse naamelement horn erin. Horn betekent: bocht (in de dijk), hoek, puntvormig stuk land e.d.
Ik twijfel over bovenstaande of een "Hoorn" hetzelfde is als een "Heurne." Het plaatsje Nordhorn bijvoorbeeld (niet ver van de Elfterheurne) ligt precies in de hoorn daar waar de Dinkel en de Vecht bijeenkomen. Hetzelfde geldt een beetje voor de plaats Hoorn in Holland. Bij Elfterheurne is dit geenzins het geval trouwens, maar dat terzijde.
Er is dus een alternatief voorradig voor de term "berg," inclusief een Horst of wat dacht je van Bult/Belt. Of anders bijvoorbeeld de HerenHUL te Beekbergen, hul dus gelijkend op het Engelse hill. Ik zat zelf te denken dat het zo'n rare taalswijziging is die we vaker zijn tegengekomen zoals bij heer (eerst voor een leger, daarna voor 1 persoon; de heer) maar dan voor het woord berg waarvoor ik zoals aangegeven meerdere verklaringen voor ken. Het zou kunnen dat het eerst een verdedigende vestiging betekende die (doordat deze vaak op een heuveltje aanwezig was) meteen maar de naam gaf aan die spitse toppen in de Alpen in latere tijden. Als je de etymologie van de bergen bekijkt, zul je zien dat het woord uit het proto Germaans komt (de Engelse Wiki geeft aan dat het uit het midden Nederlands komt, wat misschien voorbarig is);
Quote
From Proto-Indo-European *bʰergʰ- (“to take care of, protect, preserve”). Cognate to Russian беречь (berečʹ).
En dus eigenlijk niet veel met een verhoging te maken heeft maar met bescherming (verbergen/herbergen/borg staan etc) en later voor hoogtes. Misschien heeft iemand ooit gehoord van een "
halsberg," uit 1080?
Quote
Een halsberg (Middelnederlands: 'halsberch', letterlijk bescherming van de hals, waarbij 'hals' als een pars pro toto voor het lichaam moet worden opgevat) is een nauwsluitend, lang hemd met mouwen en een capuchon, reikend tot onder de knie en soms tot op de enkels, geweven uit ijzeren ringetjes, doorgaans twee tot drie lagen dik, dat gedragen werd door ridders in de twaalfde en dertiende eeuw.
Het is frappant dat veelal vrouwelijk namen de suffix -berga hebben, terwijl dit voor mannen eigenlijk niet voorkomt. Welke dan wel? Wilhelm/Plechelm/Marchelm, de helmen van deze namen zouden ook op het beschermende slaan;
Quote
Willem is een jongensnaam van Germaanse oorsprong. Het is een variant van de in het Nederlands taalgebied weinig voorkomende naam Wilhelm. Deze naam bestaat uit twee delen: wil en helm. Wil betekent 'de wil', 'het willen', 'het streven', en helm betekent 'bedekker, beschermer'
Wat zou dan het verschil zijn tussen "helmen" en "bergen?"
1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 24/08/2017 12:14 door Johannes. (
bekijk wijzigingen)