Geografie v.d. ‘Lex Frisionum’

Ter ‘verdediging’ van IJpelaan haalt Weetgierig hier zijn onderzoek aan naar de ‘Laubach’ uit de Lex Frisionum.

Dat onderzoek naar de ‘Laubach’ vormt een onderdeel van IJpelaans artikel ‘De geografie van de Lex Frisionum’, opgebouwd uit 7 delen:
- Inleiding
- Laubach
- Wisar
- Fli / Fle[h]
- Sincfal
- Conclusies
- Aanhangsel

Ik begin bij deel 6. Conclusies

Quote

Laubach is ontegenzeggelijk Lobbes in Henegouwen. De uitdrukking “achter Laubach” moet binnen het gebied worden gesitueerd waarop de Lex Frisionum van toepassing was, zodat de schrijver ervan zich zuidoostelijk daarvan zal hebben bevonden, wat heel goed overeenkomt met Reims waar in de negende eeuw een handschrift van de Lex Frisionum aanwezig zou zijn geweest.

Vergelijken we het gebied dat de Lex Frisionum geeft, dan komt dat overeen met de andere bronnen : Fresia werd gevormd door het gebied ten noorden van de Lys, vanaf St.-Omaars en het Almere tot aan Rijsel.

IJpelaan illustreert dit gebied in het volgende plaatje (waarin ook het traditionele gebied is aangegeven).

Als ik probeer het genoemde Fresia - ten noorden van de Lys, vanaf St.-Omaars en het Almere tot aan Rijsel - op kaart te zetten, dan krijg ik dat eigenlijk niet goed voor elkaar.
Vooral de beschrijving ‘tot aan Rijsel’ stelt me voor problemen.
Zie hier mijn poging:


Rood: de loop van de Lys (Leie) van bron (Lisbourg) tot monding (Gent)
Groen: Plaine Flamande / Fli / Flehum
Geel: Fresia? (door laten lopen tot Zwin) (is dit tot Rijsel? hoe kom je tot Rijsel ten noorden van de Lys?).
C: Lys / Wiser (bij Kortrijk)
D: Lobbes / Laubach
E: Fléchin / Flethite
F: Zwin / Sincfal

Met de plaatsidentificaties van IJpelaan ben ik nu de weg kwijt in de Lex Frisionum.
In de Lex worden bepaalde wetten namelijk geldig verklaard:
- inter Laubachi et Wiseram
Kan iemand mij nu uitleggen voor welke ‘IJpelaan-Friezen’ deze wetten dan geldig zijn?
Andere wetten zijn geldig: - inter Fli et Sincfalam
Voor mij dezelfde vraag. Of misschien: zijn er dan ‘IJpelaan-Friezen’ voor wie deze wetten niet geldig zijn?
Weer andere wetten: inter Laubachi et Flehum. Etc.

Zouden deze ‘IJpelaan-Friezen’ zelf in staat geweest zijn om te bepalen welke wetten voor hen van toepassing waren?
Dan waren ze slimmer dan ik (Uiteraard heel goed mogelijk!)


Terug naar deel 2 Laubach.
Met grote stelligheid beweert IJpelaan: Laubach = Lobbes in Henegouwen

Quote

Het domein Laubach wordt genoemd in nog een ander vroeg-middeleeuws document, eveneens in verband met ‘Frisia’:

(Hij zegt ‘in nog een’ omdat hij het hieraan voorafgaand eerst gehad heeft over ‘Laubachi’ / ‘Laubaci’ dat voorkomt in de Lex Frisionum.)

Dat andere vroeg-middeleeuwse document waarin ‘Laubach’ voor zou komen is de ‘Vita Erminonis’. Merkwaardig genoeg citeert hij deze bron niet!
In de bewuste vita en trouwens ook in de ‘Vita Ursmari’ en in de ‘Vita Landelini’ komt het inderdaad vaker voor als ‘Laubace’, ‘Laubacis’, ‘Laubacus’.
(Met de zoekfunctie zijn ze eenvoudig op te sporen, bv. Blz 441, 462, 463, 467, …)

Bij Gysseling zijn ze (en soortgelijke) terug te vinden onder het lemma ‘Lobbes’.

Toegegeven, Laubacis / Laubace komt erg dicht in de buurt van Laubachi / Laubaci.

Wat ik uit de vita begrijp is dat de naam hoort bij het klooster (‘Laubacus monasterium’), maar ook bij een stroompje / riviertje, uitstromend in de Sambre (‘in locum super fluvium Sambram situm, qui ex nomine rivuli decurrentis in praefatum flumen vocatur Laubacus’).

Er kan hier dus niet alleen gesproken worden van een domein.
Waarom het ‘Laubach’ uit de Lex trouwens een domein moet zijn is me uit het verhaal van IJpelaan absoluut niet duidelijk. Dat volgt niet automatisch uit het gegeven dat het in de Lex niet nadrukkelijk als een water wordt opgevoerd!

En dan de connectie van Laubacis / Lobbes met ‘Frisia’.
Dat verband is m.i. uiterst dubieus en heeft volgens mij totaal geen waarde als geografisch verband tussen beide.
Deze connectie komt namelijk uit een verhaal van een ‘voorspellende’ droom die Erminonis heeft over Radbod. Er zullen destijds rondom Lobbes best wel verhalen de ronde gedaan hebben over de ‘barbarenkoning’ die een geduchte tegenstander van Francië was.
Dat zegt helemaal niet dat er een geografisch verband verondersteld mag worden tussen Lobbes en Frisia!

Bovendien, wat heeft Lobbes nu uiteindelijk met het Frisia van IJpelaan te maken?
Bekijk nogmaals de kaart. Lobbes ligt ver buiten het veronderstelde Frisia.
Hoe kan dit Lobbes in de Lex Frisionum terechtkomen als een grensaanduiding voor de Friese wetten?

Hier wil ik het voorlopig bij laten. IJpelaans andere delen, over ‘Wisar’ en ‘Fli / Fle[h]’ zijn m.i. zeker niet sterker dan de traditionele identificaties.
De aloude ‘Zwin, Vlie, Lauwers en Weser’ hebben m.i. het grote voordeel dat ze als grenzen logisch zijn in het traditionele Frisia.
Naar mijn oordeel maakt IJpelaan er geografisch een inconsistent rommeltje van.

Maar Weetgierig zal het wel anders zien vermoed ik

Groet,
Dagobert

---

Science: An orderly arrangement of what at the moment seem to be facts.