Home · Forum · Regels · Artikelen · Links
Nifterlaca
Welkom! Log in Registreer een nieuw account

Re: Groningers (en het Graafschap Drenthe)

13 maart 2021 14:32
> Hadden gebieden in de ijzertijd wel namen? Weten we iets analoog aan waar de pre-historie al veel eerder in de ijzertijd eindigde? Of werd een gebied aangegeven als "het gebied van de >stamnaam<"?

Ja, gebieden hadden namen. Er is bijvoorbeeld het verslag van de Griek Pytheas uit Massilia die een reis door Brittannia (Prettanikē) en de aangrenzende zeeën maakte en die heel wat namen van landen en streken meldt.
[taaldacht.nl]

Voor het kweldergebied langs de Noordzeekust van België tot Jutland gebruikt hij de naam Metuonis, wat in Oudgermaans *Mēþwōniz, de Maden, of in hypothetisch Nederlands de Maduwen (à la Betuwe) zou zijn. Volgens Taaldacht.

Wat betreft die 'stammen' uit het verleden, daar zie ik vooral de Romeinse geschiedschrijving in, terwijl ik vermoed dat de zelfidentificatie van de mensen zelf veel gelaagder was. Als mensen in Drenthe 2000 jaar geleden bij de Chauken geschaard kunnen worden, dan betwijfel ik nog of zij zichzelf in de eerste plaats Chauken genoemd hebben. Als de naam Drenthe al bestond toen, dan zullen ze zich vast eerder Drent genoemd hebben, en hun Noordelijke buren op de kwelders, die misschien ook wel bij het militaire verbond van de Chauken aangesloten waren, voelden zich vast eerst Hunsingers - de riviernaam Hunze werd toen waarschijnlijk al gebruikt - en pas in groter verband Chauken.

De indeling in marken - het land van de Drentse dorpen in de Middeleeuwen - lijkt terug te gaan tot in de IJzertijd, al voordat de bewoners van die gebieden gingen samenleven in dorpen. Een familie in Drenthe behoorde dus allereerst tot een marke, dan waarschijnlijk tot één van de drie stroomgebieden: in het Noord van de Hunze, in het Zuiden van de Vecht, en in het Westen van de Nagele. Dit waren de drie oer-dingspelen. Ik veronderstel dat deze natuurlijke lokale indelingen verschillende 'hogere' politieke organisaties overleefd hebben.

Waren deze mensen later Saksen? Zo zijn ze vast wel beschouwd vanuit het Frankenrijk, maar hoe belangrijk was dat voor hun identiteit? Voor een identiteit op een dergelijk globaal niveau moet je activiteiten ontplooien die ook anderen raken. Op de grens met de nieuw aangekomen Friezen zal er wel een besef geweest zijn van etnische verschillen: voor die Friezen zullen Groningers, Bremers en Hamburgers als nauw verwanten gezien zijn, al was het alleen al door de taal, waardoor er behoefte aan een verzamelnaam voor deze mensen was. Dat kan zomaar de naam Saksen geworden zijn.

In hoeverre zijn de Drenten nu een 'stam'?

Politiek gezien zou je van een stam kunnen eisen dat ze een vergadering had. Dat wordt door de Romeinen ook expliciet beschreven. In Drenthe waren er vergaderingen op marke niveau, maar dat was zeer lokaal en meer praktisch dan politiek, en vooral op dingspel niveau, en daar zit het expliciet in de naam, de Ding, zodat we zouden kunnen spreken van de drie stammen van Drenthe. Die hadden dan nog samen een hogere juridische vergadering, de Etstoel, waar Etten naar afgevaardigd werden - al zou dat ook een gevolg kan zijn geweest van het instellen van graafschappen door de Karolingers.

Maar bij welke stam zij op hoger niveau hoorden, dat was meer een kwestie van de algemene politieke ontwikkelingen. Qua taal en cultuur waren er geen belemmeringen om zich bij groepen tot in de verre omgeving aan te sluiten. Tot grote verbanden bij grote conflicten, tot kleine verbanden bij kleine conflicten. Maar bij grote verbanden zijn 'volksvergaderingen' niet meer praktisch. Daar kan men zich alleen nog voorstellen dat de edelen de contacten onderhielden, zij die zich door het bezit van horige werkers konden veroorloven zich bezig te houden met zaken honderden kilometers verderop. Een 'grootstam' als de Saksen (of Beieren of Zwaben) kan niet meer door alle vrije mannen gedragen zijn, maar moeten we beschouwen als een entiteit van de adel. Chauken kunnen trouwens ook wel een oudere vorm van zo'n grootstam geweest zijn.

De basisstam is in mijn optiek een groep waarbij alle vrije mannen nog betrokken zijn bij de volksvergadering, bij de Ding, en ik denk dat de woongebiedjes van deze stammen zo'n beetje overeenkomen met de gouwen. De grotere stammen worden dan gevormd door een in de tijd veranderend netwerk van de adel, dat pas op harde grenzen stuitte bij etnische grenzen, zoals bij Friezen, Denen of Slaven, of bij rijken met een grotere organisatiegraad, zoals eerst bij dat van de Romeinen, en later dat van de Franken - waarbij de thuisgebleven lieden uit streken waar die Franken van het Rijk ooit uit waren vertrokken etnisch gewoon deel bleven uitmaken van dat grote 'vrij Germaanse' gebied.
Onderwerp Auteur Gepost

Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 22 juli 2020 23:50

Re: Groningen in Drenthe

Dagobert 24 juli 2020 13:20

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 24 juli 2020 17:50

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 24 juli 2020 18:51

Re: Groningen in Drenthe

Lolke 24 juli 2020 18:05

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 24 juli 2020 18:27

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 24 juli 2020 19:41

Re: Groningen in Drenthe

Lolke 24 juli 2020 19:43

Re: Groningen in Drenthe

Lolke 01 augustus 2020 20:50

De ouderdom van het grafveld en de kerk in Groningen

Erik Springelkamp 24 juli 2020 21:23

Goselin van Drenthe

Erik Springelkamp 24 juli 2020 22:59

Re: Groningen in Drenthe

Dagobert 25 juli 2020 10:58

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 25 juli 2020 16:00

Re: Groningen in Drenthe

MWB 01 augustus 2020 21:29

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 12 augustus 2020 20:05

Het tweede kasteel Selwerd

Erik Springelkamp 13 augustus 2020 13:49

Re: Het tweede kasteel Selwerd

Kenau 13 augustus 2020 16:18

Groningen, een stad apart (Jan vd Broek)

Dagobert 25 juli 2020 12:35

1258 en 1392

Dagobert 25 juli 2020 13:43

Re: 1258 en 1392

Erik Springelkamp 25 juli 2020 16:07

En het bleef nog lang onrustig in de stad …

Dagobert 26 juli 2020 11:20

Re: En het bleef nog lang onrustig in de stad …

Ruud 27 juli 2020 22:52

Re: En het bleef nog lang onrustig in de stad …

Erik Springelkamp 28 juli 2020 13:39

Groningse munten van bisschop Bernold

Dagobert 28 juli 2020 13:41

Twijfelgeval van Willem I ?

Dagobert 28 juli 2020 14:24

Re: Twijfelgeval van Willem I ?

Erik Springelkamp 28 juli 2020 16:32

Groninger stadsmuur

Erik Springelkamp 28 juli 2020 16:10

De 'echtheid' van 1040

Dagobert 29 juli 2020 11:01

Re: De 'echtheid' van 1040

Ruud 30 juli 2020 22:08

Munten en de 'echtheid' van 1040

Erik Springelkamp 31 juli 2020 01:11

Re: Munten en de 'echtheid' van 1040

Ruud 01 augustus 2020 17:05

Re: Munten en de 'echtheid' van 1040

Erik Springelkamp 01 augustus 2020 19:03

Re: Munten en de 'echtheid' van 1040

Ruud 03 augustus 2020 18:51

Re: Munten en de 'echtheid' van 1040

Erik Springelkamp 06 augustus 2020 15:36

Voor God en mijn koning

Erik Springelkamp 06 augustus 2020 20:54

Re: Munten en de 'echtheid' van 1040

Ruud 11 maart 2021 15:14

Re: Munten en de 'echtheid' van 1040

Erik Springelkamp 11 maart 2021 20:03

Groningers (en het Graafschap Drenthe)

Erik Springelkamp 12 maart 2021 23:23

Re: Groningers (en het Graafschap Drenthe)

Lolke 13 maart 2021 10:39

Re: Groningers (en het Graafschap Drenthe)

Erik Springelkamp 13 maart 2021 14:32

'Stammen'

Dagobert 14 maart 2021 09:59

Re: Groningers (en het Graafschap Drenthe)

MWB 14 maart 2021 13:45

Re: De 'echtheid' van 1040

Dagobert 05 augustus 2020 10:30

De geografie

Erik Springelkamp 29 juli 2020 00:04

Re: Groningen in Drenthe

Ruud 05 augustus 2020 15:13

Re: Groningen in Drenthe -> even terzijde, zuipen in kloosters

Lolke 05 augustus 2020 15:25

Re: Groningen in Drenthe -> even terzijde, zuipen in kloosters

Ruud 06 augustus 2020 09:24

Groningen Byracraty

Erik Springelkamp 07 augustus 2020 10:58

Re: De 'echtheid' van 1040

Dagobert 06 augustus 2020 15:23

Re: De 'echtheid' van 1040

Ruud 06 augustus 2020 19:26

Het Goo vanuit de ruimte

Erik Springelkamp 19 augustus 2020 11:58

Re: Het Goo vanuit de ruimte

Dagobert 20 augustus 2020 00:28

Re: Het Goo vanuit de ruimte

Erik Springelkamp 20 augustus 2020 01:16

Re: Groningen in Drenthe en bij Jona Lendering

Lolke 28 augustus 2020 13:03

Re: Groningen in Drenthe

GerardA 28 augustus 2020 15:28

Re: Groningen in Drenthe

Ruud 03 september 2020 12:54

Re: Groningen in Drenthe

Ruud 03 oktober 2020 10:43

Re: Groningen in Drenthe

Lolke 03 oktober 2020 11:14

Kastelen in het Oversticht

Erik Springelkamp 15 oktober 2020 22:02

Re: Kastelen in het Oversticht

MWB 16 oktober 2020 13:41

Re: Kastelen in het Oversticht

Erik Springelkamp 16 oktober 2020 14:23

Mooie Kaart

Erik Springelkamp 24 oktober 2020 19:05

Re: Mooie Kaart

MWB 24 oktober 2020 23:29

Re: Mooie Kaart

Dagobert 25 oktober 2020 14:16

Re: Mooie Kaart

MWB 27 oktober 2020 20:32

Koningsgoed, Immuniteit en Graaf

Erik Springelkamp 25 oktober 2020 13:23

Re: Koningsgoed, Immuniteit en Graaf

Dagobert 25 oktober 2020 15:31

Re: Koningsgoed, Immuniteit en Graaf

Erik Springelkamp 25 oktober 2020 17:21

Re: Koningsgoed, Immuniteit en Graaf

Erik Springelkamp 26 oktober 2020 19:48

Re: Koningsgoed, Immuniteit en Graaf

Dagobert 27 oktober 2020 11:53

Re: Groningen in Drenthe

Erik Springelkamp 27 oktober 2020 03:02

Ontfriesing van de Ommelanden

Erik Springelkamp 19 november 2020 20:21

Re: Ontfriesing van de Ommelanden

Lolke 19 november 2020 23:20

De bevolking

Erik Springelkamp 27 november 2020 00:14

Trentones / Re: De bevolking

Dagobert 27 november 2020 10:13

Re: Trentones / Re: De bevolking

Erik Springelkamp 27 november 2020 13:21

Groningen in Duitsland

Johannes 12 maart 2021 16:44

Naam Groningen

Erik Springelkamp 12 maart 2021 21:56

Re: Naam Groningen

Lolke 13 maart 2021 09:35



Sorry, alleen geregistreerde gebruikers mogen berichten plaatsen in dit forum.

Klik hier om in te loggen