Re: Project Saksen, bron 22

Als ik me even beperk tot de laat-Romeinse tijd en kort daarna, dan weten we nauwelijks iets over de leefwereld van de Saksen.
We weten niets over leiders en over hoe hun opvolging geregeld was.
Uiteraard zal er een graad van organisatie geweest zijn. Maar ging die verder dan de organisatie van de bemanning op één schip? Was er ook een overall leiderschap over alle zeevarende Saksen? Daar krijg ik het al heel moeilijk mee, omdat ik me er geen voorstelling van kan maken hoe dat in de praktijk zou moeten werken.
Waaruit bestond de ‘bemanning’ van een schip? Waren dat alleen mannen die samen maanden onderweg waren en zich onderweg vrouwen toe-eigenden en na maanden ‘ergens’ terugkeerden en de winter doorbrachten? Waren ze onderweg met eigen vrouwen en kinderen? Moeten we ze zien als een soort nomaden van de zee? Hadden ze een gezamenlijke thuisplek of ontstonden er overal onderweg nieuwe ‘thuisplekken’ met nieuwe plaatselijke kleinschalige organisaties?

Het is leuk om over al dit soort zaken na te denken, maar ik kom dan uit op een model waarbij een overkoepelend leiderschap, zoals bij Franken, Alemannen, Goten etc., niet past, niet werkt. De bronnen geven daar ook in het geheel geen informatie over. Niet één Saksische leider wordt genoemd, noch bij naam, noch anoniem. Geen informatie over een ‘thuisland’. Was dat er überhaupt wel? Als dat er was, hadden we dan ook niet mogen verwachten dat er Romeinse militaire campagnes tegen dat thuisland zouden zijn georganiseerd?
Er is geen enkel diplomatiek overleg opgetekend, er zijn geen verdragen gesloten (die dan weer geschonden konden worden).
Leiderschap op één schip: uiteraard. Leiderschap over een flottielje: misschien. Leiderschap over alle Saksen gezamenlijk: hoe dan? waar dan?


Dan het punt van de sax/saex (wapen) dat je weer te berde brengt. We hebben het er vaker over gehad, maar ik snap die gedachtegang nog steeds niet.
Wat was er eerder? De saks (piraat) of de sax (het wapen)?
Waaruit blijkt dat er een naamkundig verband is?
Wanneer is de naam van dat wapen voor het eerst opgetekend? Wanneer is dat wapen voor het eerst, als überhaupt, in verband gebracht met Saksen (in de zin dat zij het gebruikten)?
Mocht je je daar in willen verdiepen … ik kan je alvast verklappen dat er wel bronnen zijn die melding maken van het gebruik bij de Franken. En ik neem geen genoegen met een verwijzing naar het 10e eeuwse ‘sprookje’ van Widukind van Corvey .
Archeologie: zijn al de graven waarin zo’n sax als bijgave gevonden is van Saksische lieden? In plaats van ‘alle graven’ neem ik ook genoegen met ‘veel van die graven’.

Je gedachtegang over de éénmalige vermelding van de litus Saxonicum kan ik niet goed volgen. Is m.i. niet in overeenstemming met de rest van de Notitia dignitatum.
Het document geeft tekenen van een laatste emendatie voor het westelijke deel tussen 420 en 428, maar dat heeft niet specifiek betrekking op de litus Saxonicum. Het document is vrijwel zeker eerder opgesteld en vanaf toen regelmatig van aanpassingen voorzien. Waarschijnlijk is er niet één datum waarop het volledig correct was.
Enkele van de Britse forten hebben in de 5e eeuw waarschijnlijk al leeg gestaan. Daar heb ik het ook over gehad. Dus er kunnen wel vraagtekens gezet worden bij het functioneren van de litus Saxonicum

Dat algemeen wordt aangenomen dat de Romeinen rond 410 uit Engeland vertrokken zijn, is volgens mij ook niet (meer) correct. Dat jaartal steunt op twee bronnen:
Chronica Gallica 452 en Zosimus’ Historia Nova VI.10. Bij Zosimus gaat het om het zogenaamde ‘rescript of Honorius’ dat tegenwoordig toch als een foute interpretatie gezien wordt. En de mededeling in de Chronica Gallica 452 is niet heel erg duidelijk.
De Vita Sancti Germani geeft voor 429 en voor ca. 435 absoluut niet een beeld van een Britannia dat beheerst werd door Saksen. De Chronica Gallica 452 maakt pas bij 441 melding dat Britannia onder Saksisch bestuur is gebracht.
(N.B.: ook de invasie-gedachte vindt tegenwoordig nog maar weinig steun bij Britse historici. Men is veel genuanceerder.)

Speculeren is leuk, maar het is wel noodzakelijk om het weinige houvast dat in de bronnen te vinden is, optimaal te gebruiken als kapstokken. Speculeren kan zo gemakkelijk op hol slaan. Speculaties die helemaal nergens meer op steunen en alleen maar iets schilderen omdat het mogelijk is, hebben vaak niet zoveel zin volgens mij.
Dat de Romeinen aanwezig zijn geweest op Ierland, wordt door geen enkele bron tegengesproken … maar of het dan ook zinvol is om het als een optie aan te nemen …?


Groet,
Dagobert

---

Science: An orderly arrangement of what at the moment seem to be facts.