Quote
Dagobert
Natuurlijk zijn Latijn en Germaans beide takken aan de Indo-Europese talenboom, dus als je diep genoeg gaat graven is een gelijke etymologie voor saxones en sax/seax/scramasaxos/… best mogelijk. Maar een gelijke Indo-Europese wortel van woorden wil toch niet zeggen dat die woorden van elkaar zijn afgeleid?
Die gemeenschappelijke wortel voor Latijs saxones en Germaans sax is er nu juist niet. Maar ik ga er van uit de saxones een Latinisering van de eigen identificatie is. Dat deden de Romeinen namelijk vrijwel altijd. Al die stamnamen zijn eigen namen. Hoogstens plakken ze er een verkeerde naam of een verouderde naam op, maar zomaar met een eigen Latijnse naam komen voor een specifieke groep, heb je daar andere voorbeelden van, ik kan ze zo gauw niet bedenken? Het is ook geen generiek Latijns woord voor piraten of zo, want er zijn ook die vrij vroege vermeldingen van het land achter de moerassen waar de Saxones vandaan komen. Het is dus in zoverre wel een 'etnische' benaming in zoverre het een afkomst uit een zeker (maar ruim) gebied betreft.
Saxones moet dan van een gelijkluidend Germaans woord komen, en dan zit je middenin een complex woorden die allemaal zijn afgeleid van een heel oud woord voor mes en snijden. Ik ben ervan overtuigd dat er al in de brons en ijzertijd in Noordwest Europa allerlei snijwerktuigen een naam hadden die verwant was met het woord sax. In modern Nederlands hebben we nog zeis en zaag over (en een sax is in het Oud-Nederlands een sas, zodat een zeis zonder k niet zo gek is als afstammeling).
Zelfs als de naam van de Saxen niet van het meswoord is afgeleid, acht ik het uitgesloten dat het meswoord van de naam Saxen afstamt.
Quote
Dogobert
Werd er in die tijd al gebruik gemaakt van een wapen dat sax/seax/scramasaxos/… of iets dergelijks genoemd werd?
Die laatste vraag denk ik vrij stellig met nee te kunnen beantwoorden.
Voor mij ligt de weg open om te veronderstellen dat het wapen op de een of andere manier genoemd is naar de Saksen. Andersom vind ik nogal problematisch (in oorsprong, dus afgezien van een mogelijke latere adaptatie zoals je hierboven schetste).
Maar jij bent juist de tegenovergestelde mening toegedaan.
De Indo-Europese taalboom bewijst dat de betekenis snijwerktuig voor het woord dat in het Germaans precies op sax lijkt duizenden jaren oud is, en van India tot Noorwegen voorkomt.
Verder duiken de sakszwaarden evenzeer bij 'Franken' op, wat ook aangeeft dat het een gewoon Germaans woord voor een zeker snijwapen is. Wat het dan precies was is in de loop der tijd verschoven, zoals nu eenmaal gaat. Algemeen (mes) kan specifiek (kliever) worden, maar elders wordt een sax een schaar (slaat dat op een schare messen die samen knippen, de Scandinavische sax schaar schijnt uit een meervoud, dat je nu niet meer ziet, ontstaan te zijn). In de tijd dat de eerste Saxen in de geschiedenis opduiken, zal sax nog iets van dolk betekend hebben. Lange zwaarden die sterk genoeg waren konden die oude Saxen nog niet maken.
Toen het Germaanse staal wat beter werd, konden ze langere zwaarden maken, maar nog niet dun genoeg voor een tweesnijdend zwaard, maar met een dikke achterkant en scherpe voorkant hadden ze nu een stevige houwdegen (vergelijk ook Engels cutlass), waarvoor de naam sax van algemeen mes naar specifiek snijzwaard evolueerde, maar evenzeer bij andere Germaanse volken met dezelfde technologie als bij de Saxen.
Bij de Engelse Saxen zijn nog wel oude verhalen over een (niet al te groot) mes dat saex genoemd wordt dat belangrijk is voor de mannelijke identiteit. Dat zou dan een reliek van de oorspronkelijke bron van de naam Sax zijn.
1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 03/06/2022 18:12 door Erik Springelkamp. (
bekijk wijzigingen)
