Dank voor deze prikkelende stelling. Hadden we nog maar iemand als Vorenus in ons midden. Maar dat hindert ons niet om er zelf over na te denken.
Uiteraard is hoe het daar in het dal van de Jeker tegenwoordig totaal anders dan 2000 jaar geleden. De hoogte van de hellingen is zelfs tegenwoordig nog aardig indrukwekkend en zullen toen nog wat steiler zijn geweest wat volgens Caesar 'de voorhoede [van de eigen troepen] belette uit het dal omhoog te klimmen, nadat de Eburonen plotseling van alle kanten tevoorschijn kwamen'. Er zal wellicht een pad langs het riviertje zijn geweest, maar verder zal er veel struiken en ander ruigte zijn geweest. Buiten het pad, was het zonder twijfel niet heel gemakkelijk om te manoeuvreren. Wellicht geen beletsel voor de paar 100 ruiters, maar voor het gewone volk toch wel een beletsel als je wil vluchten. Caesar zegt ook 'voor de Romeinen allerongunstigste terrein'. Bovendien vormde de 5000 Romeinen een lang lint over van 2 a 3 kilometer inclusief de bagagetros met ongeveer 900 pakezels. De Eburonen vielen ook de achterhoede aan. Caesar: 'Wegens de lengte van de colonne was het moeilijk, alles zelf na te gaan en de vereiste maatregelen te treffen, en daarom lieten Titurius en Cotta de order afkondigen dat de soldaten de tros in de steek moesten laten en zich in een carré moesten opstellen'. Dan moeten de manschappen over wellicht een kilometer hard naar elkaar toe hollen en de ruimte hebben om in een vierkant te gaan staan. Stel dat je ca 2500 man in een vierkant opstelt, dan heb je het over 50 x 50 manschappen. Dit blijkt op zich een succesformule te zijn. Eerder hadden 300 romeinse soldaten in carré ca 6000 Morinen vier uur lang van het lijf gehouden totdat ze hulp kregen. 50 bij 50 manschappen, daar heb je natuurlijk wel 50 meter voor nodig. En dat moest aan 1 kant van de Jeker. De afstand tussen helling en Jeker varieert van 50 tot 500 meter. Als je de Romeinen dus ergens wil aanvallen, zal je dat niet doen op de plek waar ze 500 meter ruimte hebben. En voor de Romeinen was het natuurlijk lastig om snel naar de plek te lopen waar je wel 500 meter ruimte hebt.
Tom Buijtendorp stelt zich een carré voor van 160 x 160 meter wat volgens hem, overal in het dal van de Jeker nog past bij de opmerking van Caesar dat de soldaten 'dicht opeengepakt' stonden.
Caesar beschrijft ook dat een deel van de troepen uit hun manipel weg loopt om hun dierbaarste bezittingen te zoeken uit uit de tros weg te halen. Daarbij was het een aantal soldaten mogelijk ook te doen om de bij de bagage aanwezige extra wapens zoals speren te pakken, waarmee een carré opstelling beter verdedigd kon worden.
Het carré pakte, volgens Caesar, dit keer slecht uit voor het moreel van de legionairs, terwijl de aanvallers er juist door werden aangemoedigd. Hoewel het aanvankelijk nog wel wat succes had. Caesar: 'Elke keer dat de een of ander cohort een uitval deed, sneuvelden daar talrijke vijanden'. Dus de 5 cohorten paarden zaten kennelijk allemaal in het carré, en dan is de 160x160 meter van Tom, realistischer dan mijn 50x50 meter. En behalve die 160 x 160 meter is het ook belangrijk om te bedenken dat een Eburoonse speerwerper ca 30 meter ver kan gooien. Eburoonse slingeraars nog wat verder. Dan heb je dus een vlakte nodig van minimaal 30 meter aan alle kanten van het carré, en dan heb je een vlakte nodig van 220 x 220 meter waarin de Romeinen en Eburonen elkaar bestookten. En dat dus aan 1 kant van de rivier.
Dit alles in overweging nemende is voor mij de Jeker waar het de A13 kruist, de meest logische plek. OMDAT het dal hier meer dan 600 meter breed is. En de grootste vrije ruimte tussen rivier en voet van de helling zelfs ruim 400 meter.
De helling is nog best indrukwekkend. En plekken waar de helling maar een meter hoog zijn, zorgen voor minder verrassingseffect. Vanuit het dal zal je Eburonen niet kunnen zien, die liggend of zelfs staand op een 10-tal meter van de bovenrand in hinderlaag liggen. Dat is heel anders dan de plek waar de Jeker slechts hellingen van 1 meter heeft...
Hoop dat mijn gedachtengang ook voor anderen steekhoudend is en niet alleen voor mezelf
Groeten, Lolke
Gebruikte Bron: Caesar in de Lage Landen van Tom Buijtendorp