Wessendorp Schreef:
-------------------------------------------------------
> PS: Ik heb nog steeds een probleem met het begrip
> "rijkshof". Wat is dat eigelijk, een "Pfalz" is
> dat niet.
Ik vermoed dat het antwoord op deze vraag nauw verwant is aan de vraag wat "koningsgoed" nu eigenlijk inhoudt. Een vraag die mij ook al decennia bezighoudt, omdat koningsgoed in Groningen de basis is van de politieke ontwikkeling van de stad.
Het lijkt me interessant om te zien wat er met bezittingen gebeurde als er een (Duitse) koning uit een nieuwe dynastie aan de macht kwam. Allodiaal bezit zou bij erfgenamen in de oude familie blijven, koningsgoed of "rijksgoed" zou verbonden zijn met de koningstitel. Maar als een oorspronkelijk allodiaal bezit in leen was gegeven aan een vazal? De vazal zal ondertussen erfelijke aanspraken op het beheer van het bezit opgebouwd hebben, maar zal - bij een ordelijk verloop van de keuze van de nieuwe koning - wel vazal van de nieuwe koning worden. Wat wordt de positie van de erfgenamen van de oude koning?
Van veel koningsgoed in Nederland weten we niet hoe het precies in handen van de koning kwam. Een aantal mogelijke manieren:
0) was al staatsgoed onder de Romeinen (zoals castella's)
1) brute confiscatie na een oorlog.
2) gift van een overwonnen heer in ruil voor een lokale machtsfunctie.
3) een huwelijk of erfenis.
4) een stichting op wilde grond met strategische mogelijkheden.
Waar toe diende dat koningsgoed:
a) een plek om tijdelijk te wonen en staatszaken af te handelen: een echte palts.
b) een plek om op doorreis naar een volgende palts te overnachten.
c) een plek waar vertegenwoordigers van de koning konden verblijven om staatszaken te regelen.
e) een bron van inkomsten en als valuta om vazallen aan zich te binden door het in leen te geven.
f) een plek om een kerk te bouwen. Bij de eerste kerken in Noord Nederland, voordat de bisdommen 'genormaliseerd' waren.
Voor Groningen schat ik 1) of 2) met c)
Voor Beek bij Nijmegen schat ik 4) met e)
Zou Groesbeek zoiets als Beek zijn? b) lijkt me niet zo waarschijnlijk, vanuit Nijmegen zal over de Rijn of Maas naar Zuiden en Oosten gereisd zijn.
