Home · Forum · Regels · Artikelen · Links
Nifterlaca
Welkom! Log in Registreer een nieuw account

Stammen en 'stammen'

14 april 2024 14:01
Lolke Schreef:
-------------------------------------------------------
>
> Dat gezegd hebbende, zal niet elke stamnaam
> afkomstig zijn van het verblijfsgebied.
> Persoonlijk lijkt het me wel logisch dat Chamaven
> en Friezen hun naam kregen door het gebied waar ze
> verbleven. Hopelijk ben ik niet de enige die dat
> logisch lijkt grinning smiley

Een complicerende factor is het feit dat leden van een bepaalde stam anders tegen zichzelf aan kunnen kijken dan dat buitenstaanders dat kunnen doen.
Zo kan iemand die door een ex-Fries (winking smiley) een Groninger genoemd wordt, zichzelf zien als niet een ‘echte’ Groninger, etc.

Het idee dat stamnamen vaak afkomstig zijn van verblijfsgebieden valt uiteraard niet te ontkennen. Caesar herkende tijdens zijn Gallische oorlog veel verschillende Keltische stammen in evenzoveel verschillende streken. Later werden die streken administratief in het Rijk opgenomen onder namen die de stamnamen bevatten: Civitas Atrebatensis, Civitas Menapiorum, Civitas Tungrorum, etc.
Door die administratieve indeling zullen de stamnamen nog steviger geografisch verankerd zijn geraakt.
Is er een voorbeeld van zo’n district dat ontvolkt raakte en waarvan latere nieuwkomers zich toch weer naar de oude naam vernoemden/vernoemd werden? Zoals we kunnen vermoeden dat het met niet-Romeins Frisia is gebeurd?

Ik ga best wel grotendeels met je mee om Friezen en Chamaven te zien als stamnamen die geografisch ‘stabiel’ waren, of anders gezegd: geografisch bepaald.

Toch is er een hele categorie stamnamen waarvoor dit niet op gaat: zoals Goten, Longobarden, Vandalen, Hunnen, Alanen, Herulen, …
Geldt dit nu typisch voor de ‘stammen’ die we associëren met de volksverhuizingen?

Er zijn Goten die voor het eerst geïdentificeerd werden op de Balkan (nog onder een andere naam!) en eeuwen later als ze zich al heel lang in Spanje gevestigd hebben, nog steeds zo genoemd worden en ook zichzelf zo noemen.
Er is volgens mij geen ‘oorsprongsgebied’ aan te wijzen waar ze hun naam aan te danken hebben. De onzin over herkomst van Gotland even daargelaten, want dat is volgens mij zo’n typisch geval van een verzonnen oorsprongsmythe, een heel late poging om de Goten van een identiteit te voorzien. Terwijl we er misschien wel aan moeten twijfelen dat die verhuizende stamnamen een etnische inhoud hebben.


Dus ik denk dat we in hoofdlijnen dezelfde ideeën hebben, maar er zit m.i. een enorme gelaagdheid in het ‘probleem’ van de stamnamen/etniciteiten en hoe we die in de bronnen tegenkomen. Zo kan ik de Saksen zoals we die in de bronnen van vóór de achtste eeuw tegenkomen nog steeds niet zien als een etnische groep. Het is een naam die m.i. niet op dezelfde manier bekeken kan worden als Chamaven of Atrebaten of Avernen of Friezen (voor zover die laatsten überhaupt in beeld zijn).


    [*] Terzijde: in hoeverre zouden mensen in de Oudheid gehecht zijn gebleven aan hun oorspronkelijke stamnaam (etniciteit?), als ze naar andere gebieden verhuisden (vrijwillig of gedwongen)? We kennen toch de voorbeelden van Nederlanders die emigreerden naar b.v. de USA en daar, ondanks hun Amerikaans burgerschap, Nederlandse/Hollandse kolonies gevormd hebben die nog steeds koningsdag vieren en met oranje vlaggetjes zwaaien. Hoe lang blijft een ex-Fries zich toch nog graag Fries noemen, ook al woont hij er al lang niet meer? winking smiley Waarom had het voor de Frankische koning Clovis (I, ca. 500) betekenis om met een toen al archaïsche naam Sicamber genoemd te worden?


Groet,
Dagobert


Science: An orderly arrangement of what at the moment seem to be facts.
Onderwerp Auteur Gepost

46e Kroon-Voordracht, 5 apr. ’24, Frans Theuws

Dagobert 07 april 2024 17:56

Re: 46e Kroon-Voordracht, 5 apr. ’24, Frans Theuws

Erik Springelkamp 08 april 2024 01:24

De begraafplaatskaart

Erik Springelkamp 08 april 2024 19:14

Re: De begraafplaatskaart

Dagobert 08 april 2024 21:12

Re: De begraafplaatskaart

Lolke 10 april 2024 14:24

Re: De begraafplaatskaart - De oude Friezen en Chamaven gevonden?

Lolke 10 april 2024 15:40

De oude Friezen en Chamaven gevonden?

Dagobert 11 april 2024 12:28

Re: De oude Friezen en Chamaven gevonden?

Lolke 11 april 2024 15:43

Re: De oude Friezen en Chamaven gevonden?

Erik Springelkamp 11 april 2024 18:07

Re: De oude Friezen en Chamaven gevonden?

Lolke 12 april 2024 14:05

Re: De oude Friezen en Chamaven gevonden?

Erik Springelkamp 12 april 2024 15:45

Stammen en 'stammen'

Dagobert 14 april 2024 14:01

Re: Elite precence

Lolke 11 april 2024 09:42

Re: Elite precence

Dagobert 11 april 2024 11:43

Re: 46e Kroon-Voordracht, 5 apr. ’24, Frans Theuws

Dagobert 08 april 2024 20:44

Bentheim

Erik Springelkamp 08 april 2024 21:50

Leegte ten oosten van Keulen?

Dagobert 11 april 2024 10:51

Re: Leegte ten oosten van Keulen?

Erik Springelkamp 11 april 2024 14:08

Re: Leegte ten oosten van Keulen?

Dagobert 11 april 2024 15:27



Sorry, alleen geregistreerde gebruikers mogen berichten plaatsen in dit forum.

Klik hier om in te loggen