Het heeft even geduurd voordat ik het weerwoord op Ward van Osta had geformuleerd. Ik vond ook dat er wel genoeg over Antwerpen was geroepen.
Toch vind ik nog steeds dat het twerp in Antwerp dorp zou kunnen zijn. En in de afgelopen weken (maanden) is mijn mening daarin nog verder versterkt.
Maar eerst nog even over Ward van Osta. Zijn antwoord in het algemeen over hoe topologie te werk gaat was niet nieuw voor mij, maar het is wel goed in het kader van onze discussie dat even op een rijtje te krijgen.
Eigenlijk komt het hierop neer: neem de oudste attestaties van een toponiem. Dat lijkt mij een heel zinnig advies.
Echter: als ik in het toponiem-verklaring Venlo van dhr van Osta kijk, is de oudste attestatie Uennelon, maar gebruikt hij in zijn verklaring juist de minder oude attestaties zonder die –n. In zijn artikel geeft hij als verklaring dat –lon datief meervoud is van –lo. En dat is het dan. Einde discussie. Daarna een zeer lange verhandeling over de verklaring en vooral zijn alternatieve verklaring voor –lo.
En dat terwijl –lon hetzelfde betekent als land en er dus eigenlijk niets anders staat dan Veenland. Wat een volkomen logisch begrip heeft kunnen zijn in dit gebied dat 1000 jaar geleden uit grote veengebieden bestond.
Nu nog even over zijn commentaar op de mogelijkheid dat twerp dorp of terp kan betekenen:
Dhr van Osta geeft aan: “Van die vormen moet men uitgaan en niet van bijvoorbeeld een 15de-eeuwse aberrante vorm die men aantreft in bronnen van onzekere afkomst en/of geschreven door weinig geletterden of Nederlandsonkundigen in een tijd zonder min of meer eenvormige spelling”
Die vormen heeft betrekking op de oudste attestaties zoals bijvoorbeeld bij Gysseling vermeld. Waarom de bronnen over die grafstenen verder van onzekere afkomst zijn, begrijp ik niet. Maar dat e.e.a. door weinig geletterden en door Nederlandsonkundigen is geschreven (in die 15de eeuw) dat begrijp ik volkomen. Ik begrijp alleen niet dat die er toen wel waren... Waren er Nederlandsdeskundigen in de 15de eeuw?
Dan over het als “dwarp” uitgesproken friese “doarp”. Daar is hij helaas niet op ingegaan. Wel gaat hij in op het huidige plaatselijke dialect. Ik weet inderdaad niet of in de tijd van het ontstaan van Antwerpen daar Fries werd gesproken en ik weet inderdaad ook niet of in die tijd elders in de Friese invloedssfeer het friese “doarp” bestond en al helemaal niet of het als “dwarp” werd uitgesproken. Dat is alleen in het moderne Fries waar te nemen. Maar ik zet even grote vraagtekens bij de aanname dat er indertijd een Brabants dialect in de omgeving van Antwerpen werd gesproken. In elk geval herkent dhr van Osta geen w in het nederlandse dorp of terp. Dat herken ik ook niet. En zelfs in het Fries zie je die w niet. Maar als toponomie alleen uitgaat van geschreven letters en niet van de uitspraak.... dan weet ik niet hoe deskundig een historisch naamkundige is.
Dhr van Osta eindigd met “Zo zou ik nog een tijd kunnen doorgaan, maar: zie hoger, mijn eerste paragraaf.” Jammer. Want daardoor is hij niet ingegaan op het fenomeen Endoniem/Exoniem dat hier een rol kan spelen. Hij gaat niet in op het duitse Exoniem “Antorf”. Ik had graag iets van hem hierover gelezen. Misschien had hij dan verklaard dat er een aantal soorten Exoniem bestaan. Namelijk die op klank-basis en die op basis van het begrip. Daarbij geldt dan ook nog dat het Exoniem ouder kan zijn dan de Endoniem. Een Exoniem dat ouder is dan het Endoniem, waarbij het Endoniem duidelijk is gebasseerd op klank is Duinkerken – Dunkerque. Hoewel Duin in het frans nog Dune is, is kerken in het frans église.
Een voorbeeld van begrip-vertaling is Baarle-Hertog dat in het frans Baarle-Duc is en wat dacht je van De Haan in Belgie dat in het frans Le Coq is.
Overigens bestaat er in Belgie nog een dorp met de prachtige naam Dworp. Dat heet in het frans Tourneppe. Niet echt klankgelijkenis. Maar als niet-frankofiel zegt Tourneppe me helemaal niets....
De naam “Antorf” wordt volgens het duitse Wikipedia voor het eerst gebruikt door Albrecht Dürer (1471-1528). Deze kunstenaar/schilder/wiskundige heeft in 1520-1521 een reis gemaakt door Nederland en deed daar ook Antwerpen bij aan. Op één van zijn tekeningen is bovenaan “1520 Antorf” te lezen. Maar ik geloof niet dat Albrecht deze naam verzonnen heeft. Dat mag ook aangetoond worden door mijn overige vondsten in min of meer dezelfde periode. Overigens heeft de Antwerper Magistraat hem nog 300 gulden en een huis geboden om zich in Antwerpen te vestigen. Albrecht ging er echter niet op in.
Als het Exoniem “Antorf” ouder is dan Endoniem “Antwerpen”, dan denk ik toch dat twerp dorp kan betekenen.
Als het Exoniem “Antorf” jonger is dan Endoniem “Antwerpen”, dan denk ik dat hier geen sprake is van klank-gelijkenis..... en ook dan kan twerp dorp betekenen.....
Aldus een leek. Groeten, Lolke
1 keer gewijzigd. Laatste wijziging: 02/08/2010 10:56 door Lolke. (
bekijk wijzigingen)