Herstal, archeologie

Herstal, nu een randgemeente van Luik, is zeer bekend uit de schriftelijke bronnen over de tijd van de Pippiniden en Karolingen.
Als ik het goed heb, dan verschijnt de plaatsnaam voor het eerst ergens in het begin van de 8e eeuw, tijdens het bewind van hofmeier Karel Martel, en wel in een hagiografie over Lambertus, bisschop van Traiectum/Maastricht.

De plaatsnaam, in deze tijd veelal geschreven als Heristallium, verschijnt regelmatig als plaatsnaam waar belangrijke oorkonden werden ondertekend. Ook blijkt het de plaats te zijn waar de Pippinidische en Karolingische families vaak verbleven om Pasen danwel Kerstmis te vieren.
Met name voor Karel de Grote lijkt het vóórdat Aken de favoriete stek werd, een geliefde verblijfplaats te zijn geweest. Er was sprake van een zogenaamde palts.

Archeologisch was hiervan nog nooit iets gevonden.
Er zijn in Herstal wel twee locaties bekend met grafvelden uit de late oudheid/vroege middeleeuwen.

- Herstal-Sous-la-Chapelle (Rue Jean Lamoureux): 22 inhumaties gedateerd tussen 480 en 625.
Er zijn hier opgravingen gedaan in 1910, 1912, 1914, 1938 en 2015.

- Herstal - Pré Wigier (bij de supermarkt Carrefour): 29 inhumaties gedateerd tussen 480 en 625.
Hier zijn opgravingen gedaan in 1962, 1963, 1964, 1965 en 1966.

Op een andere locatie (Herstal - Chapelle Saint-Oremus) zou sprake zijn van een nederzetting, maar verder geen data bekend.
De Chapelle Saint-Oremus, die ook wel Chapelle Saint-Lambert genoemd wordt is een goed bewaard gebleven kerkje uit de 11e eeuw (romaans)

Uit de Pippinidische/Karolingische tijd waren er tot nu toe dus geen archeologische sporen.
Tot nu toe, want Kleon berichtte eergisteren hier over nieuwe vondsten: fundamenten van een gebouw dat mogelijk een kerkje was, meerdere sarcofagen en een grafveld met zo’n 40 begravingen, mogelijk 7e eeuw.
Opvallend is toch dat deze vondsten gedaan zijn op de Place Licourt, waar ook de Onze-Lieve-Vrouwekerk staat. Deze kerk dateert in zijn huidige vorm uit de 2e helft 18e eeuw, maar er is ook een afbeelding bekend van een voorganger uit 1699. Er zijn verhalen dat de oorsprong teruggaat tot begin 8e (Lambertus), maar zover ik weet zijn daar geen concrete aanwijzingen voor.

Met de nieuwe vondsten lijkt Herstal voor een periode dichter bij de Karolingen beter op de archeologische kaart te komen staan. De gegeven datering lijkt me nog niet meer dan een eerste grove inschatting. Men is nog met de opgravingen bezig en men is dus nog lang niet zo ver dat alles nauwgezet is bestudeerd.
Toch opvallend dat de vondsten gedaan zijn in de buurt van de Onze-Lieve-Vrouwekerk en niet bij de Chapelle Saint-Oremus. Maar dat zich daar nog meer verrassingen in de bodem bevinden kan uiteraard niet worden uitgesloten. Alle vondsten bij elkaar wijzen er toch op dat hier mogelijk niet sprake was van één locatie met belang in de vroege middeleeuwen, maar meerdere locaties met enige onderlinge afstand. De vraag dient zich dan aan welke van deze locaties vereenzelvigd zou moeten worden met het Heristallium uit de bronnen.
Hoe dan ook, interessant genoeg om in de gaten te houden!


Groet,
Dagobert

---

Science: An orderly arrangement of what at the moment seem to be facts.