In tegenstelling tot Hans kan ik mij wel goed voorstellen dat de diverse missionarissen het noorden van Nederland (de huidige provincies Friesland en Groningen) bezochten. Archeologische vondsten tonen aan dat daar een elite woonde (of het nu koningen waren of warlords, dat maakt hier niet zoveel uit). De geschreven bronnen sluiten daar goed op aan. Het is daarmee niet gezegd dat de missionarissen de hogere delen van Nederland links lieten liggen. Zo weten we van Liafwin dat hij een vriendinnetje had in Wilp, bij Deventer.
Uit de door Hans genoemde bronnen is in elk geval af te leiden dat er een rivier Laubachi (Lagbeki etc.) was, die dicht in de buurt van een landstreek Hugumarchi (Humarcha etc.) stroomde.
De argumenten om Laubachi (Lagbeki, etc.) te identificeren met de Lauwers zijn:
- De gelijkenis tussen de namen.
- De andere plaatsen die in de bronnen met Laubachi genoemd worden zijn te identificeren als plaatsen in Friesland en Groningen,
- Uitgaande van deze identificatie ontstaat een coherent geheel tussen de geografische namen en de bepalingen in Lex Frisionum, de bepalingen in andere Germaanse wetten, en de gebeurtenissen die zijn opgetekend in andere historische bronnen uit de 8e eeuw.
De argumenten om Laubachi (Lagbeki, etc.) niet te identificeren met de Oude IJssel zijn:
- Het ontbreken van enige gelijkenis tussen de namen.
- Van de andere plaatsen die in de bronnen met Laubachi genoemd worden is alleen voor Humerchie geopperd dat er (ook) in de buurt van de Oude IJssel een ongeveer gelijknamige regio is: de Hohe Mark; voor de overige plaatsen is dat nog niet gebeurd.
- Uitgaande van deze identificatie ontstaat een onlogisch plaatje: de oostelijke Friezen wonen niet aan zee, en er is overlap tussen de rechtsgebieden van Lex Frisionum en Lex Saxonum.
Verder verwijs ik naar de discussie over dit onderwerp die in juni 2011 op dit forum plaatsvond. Daar heeft Dagobert al aangegeven dat de gebieden van Lex Frisionum moeilijk in te passen zijn langs de van-oost-naar-west stromende Oude IJssel.
Over de oorkonde van Folckerus heb ik afgelopen zondag al opgemerkt dat dit naar mijn idee twee afzonderlijke documenten zijn: een schenkingsoorkonde (betreffende Hamaland en Betuwe) en een bezittingenlijst (betreffende noordelijk Nederland). Het is dus niet zo dat Folckerus uitsluitend in Hamaland en Betuwe bezit had, en Frisia moet daarom ook niet worden gezien als onderdeel van Hamaland en Betuwe.
De oorkonde van Gotricus is in de eerdere discussie kort genoemd. Daarin komen, naast Lauwers en Humsterland, nog een paar geografische namen voor. Blok plaatste die allemaal in het westen van de provincie Groningen:
fluvium Lauvichi - Lauwers
pago Hugumarchi - Humsterland
villa que vocatur Chinicwerde - Kenwerd
pago Midochi - Middag
loco qui dicitur Urva - Werf? Warfhuizen?
loco qui vocatur Thelingi - Thesinge.
Ik ben benieuwd of iemand voor deze plaatsen betere alternatieven weet in en om de Hohe Mark. Tot die tijd hou ik het bij de ‘traditionalistische’ visie.
Vriendelijke groet,
Kees
Blok, D.P., De oudste oorkonde over Groningerland, Driemaandelijkse bladen 11, 1959, 20 - 22.
Wampach, C., Geschichte der Grundherrschaft Echternach im Frühmittelalter: Untersuchungen über die Person des Gründers, über die Kloster- und Wirtschaftsgeschichte auf Grund des liber aureus Epternacensis (698-1222), I-2, Luxemburger Kunstdruckerei, Luxemburg, 1930, nummer 96, p. 162.
hans kreijns Schreef:
-------------------------------------------------------
> Kees Nieuwenhuijsen Schreef:
> --------------------------------------------------
> -----
> Bovendien vind ik het argument om
> > Laubachi met de Oude IJssel te identificeren
> (nl.
> > de oorkonde van Folcherus uit 855) weinig
> > overtuigend.
>
> ---------------------------------
> De misverstanden zijn opgeruimd, dus we kunnen
> weer met een schone lei verder.
> Een paar dagen geleden vroeg IJpelaan me ook al
> per email waarom ik aannam dat de Oude IJssel de
> Lagbeki zou zijn. Voor het gemak neem ik mijn
> antwoord aan hem hier over:
> Waarom de Oude IJssel? Ik moet een paar zaken
> vooraf zeggen om mijn argumenten voor deze
> conclusie toe te lichten. Natuurlijk ga ik uit van
> mijn visie omtrent het kerngebied van de Friezen,
> de missionering, de schenkingen, Traiectum,
> Dorestate, etc. Het een hangt met het ander
> samen.
> Zo kan ik me niet voorstellen dat Willibrord,
> Bonifatius, Ludger ,Willehad e.a. allemaal op de
> terpen in het natte Friesland gingen missioneren,
> terwijl ze de hoger gelegen delen van Nederland
> links lieten liggen. Bovendien, alle schenkingen
> aan de kerk van Traiectum kwamen uit centraal
> Nederland, niet één uit Friesland. Om deze en
> andere redenen ga ik ervan uit dat de eilanden
> Westrachië en Austrachië resp. de “Utrechtse
> Heuvelrug” en de “Veluwe” zijn. Het
> kerngebied van de Friezen plaats ik in centraal
> Nederland.
> De Friezen woonden m.i. westelijk van de Oude
> IJssel- IJssel, de Saksen (en ook nog wat Friezen)
> ten oosten daarvan. De Oude IJssel is naar mijn
> mening de “Lagbeki”. Er zijn over de rivier
> met die naam nogal wat bronnen bekend:
> 1 Ludger zegt in zijn vita Gregorius , ± 760:
> “De grens tussen de Christelijke Fresonen en de
> heidenen ligt aan de oostelijke oever van de
> “Lagbeki” (M.G.S. 15 1. pag. 71).
> 2 Ludger wordt bisschop over het westelijk gebied
> van de Saksen. Hij predikte in een gebied gelegen
> van de oostelijke oever van de “Labeki”, in
> vijf gouwen, hem door Karel de Grote aangewezen,
> namelijk: “Hugmerchi”, Hunusga, Emisga,
> Federitga en het eiland Bant (M.G.S. 2, pag. 410).
> Ludger overleed als bisschop van Münster in 809.
> 3 Bisschop Willehad, ± 780, kwam van de plaats
> waar Bonifatius vermoord werd, Ostrachië, stak de
> rivier de “Loveke” over, kwam bij een plaats
> die “Humarcha” heet (M.G.S. 2, pag. 378
> e.v.).
> 4 Schenking aan het klooster Epternacum, 786,: Aan
> de overzijde van de rivier de “Lauvichi”. In
> de pagus Hugumarchi (Wampach, Grundherrschaft nr
> 96).
> 5 De “Lex Frisionum” noemt Friezen”inter
> Wisaram (m.i.Weser) et “Laubachi”, inter
> “Laubachi” et Flehi et inter Fli et
> Sincfalam.
> 6 In de acte van Folckerus, 855, wordt
> “Humerki” genoemd naast Flethetti, Feluwa,
> insula Batue, Kinhem en Westrachi. Folckerus had
> bezittingen in Hamulande en Batuve.
> Dat Lagbeki of Labeki, Loveke (Lobeke) en Lauvichi
> (Laubichi) één en dezelfde rivier zijn, blijkt
> uit de telkens genoemde gouw “Hugmerchie, of
> Humarcha, of Hugumarchie”. Deze gouw of mark
> heet nu, meen ik, de Hohe Mark (Hoge mark) in
> Münsterland.
> De “Lagbeki” moet dan de Oude IJssel zijn.
> Natuurlijk kan gezegd worden dat dit al met al
> geen bewijs is. Maar bestaat er meer bewijs voor
> de Lauwers?
> Over de acte van Folckerus moeten we eens een
> discussie voeren.
> Groet, Hans.
>
>
>
>
> ----------------
